روکش دندان یکی از رایج ترین و پرکاربردترین درمان های ترمیمی در دندانپزشکی است که با هدف بازگرداندن شکل، اندازه، عملکرد و زیبایی دندان های آسیب دیده استفاده می شود. این روش که در اصطلاح انگلیسی Dental Crown نامیده می شود، مانند یک پوشش محافظتی روی دندان قرار می گیرد و از آن در برابر فشار جویدن، تغییرات دمایی و نفوذ باکتری ها محافظت می کند. روکش ها می توانند از جنس های مختلفی مانند فلز، سرامیک، زیرکونیا یا ترکیبی ساخته شوند و هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاصی دارند.
با پیشرفت علم دندانپزشکی، طراحی و ساخت روکش ها به گونه ای انجام می شود که بیشترین شباهت را به دندان طبیعی داشته باشند و حتی در معاینه نزدیک نیز تشخیص آنها دشوار باشد. این درمان برای مواردی از جمله دندان های شکسته، پوسیدگی وسیع، پس از درمان ریشه (عصب کشی) یا برای اهداف زیبایی مانند اصلاح رنگ و شکل دندان استفاده می شود. همچنین در پروتزهای ثابت و پل های دندانی، روکش نقشی اساسی ایفا می کند.
با وجود مزایای متعدد، روکش گذاری نیازمند دانش دقیق، انتخاب نوع مناسب، رعایت استانداردهای ساخت و اجرای مراحل صحیح توسط دندانپزشک است. عدم رعایت این موارد می تواند به مشکلاتی مانند پریدگی روکش، التهاب لثه یا شکستگی منجر شود.
توجه داشته باشید که این مطلب صرفا جهت آگاهی شما تهیه شده و جایگزین معاینه و درمان توسط دندانپزشک نمی باشد. پیش از هرگونه اقدام درمانی، مشاوره با متخصص الزامی است.
فهرست مطالب
- روکش دندان چیست و چه کاربردی دارد؟
- انواع روکش دندان و ویژگی های آنها
- مراحل انجام روکش دندان
- مزایا و معایب روکش دندان
- ماندگاری روکش دندان و عوامل موثر بر طول عمر
- جدول مقایسه انواع روکش ها
- نتیجه گیری
- سوالات متداول
روکش دندان چیست و چه کاربردی دارد؟
روکش دندان یک پروتز ثابت است که روند درمانی آن به منظور محافظت و بازسازی دندان های آسیب دیده انجام می شود. این پوشش می تواند کل سطح دندان در بالای خط لثه را بپوشاند، آن را از فشار و ضربه حفظ کند و شکل ظاهری آن را بهبود دهد.
کاربردهای اصلی روکش دندان عبارتند از:
- بازسازی دندان های شکسته یا ترک خورده
- محافظت از دندان پس از عصب کشی
- پوشاندن دندان های بدرنگ یا تغییر شکل یافته
- نگهداری و اتصال پل های دندانی
- محافظت از دندان های دارای پوسیدگی گسترده
روکش ها به دلیل طراحی دقیق، می توانند همزمان زیبایی و عملکرد طبیعی دندان را بازگردانند.
انواع روکش دندان و ویژگی های آنها
انواع روکش دندان بر اساس جنس و تکنیک ساخت متفاوت هستند. در جدول زیر، رایج ترین انواع روکش ها معرفی شده اند. برای آشنایی کاملتر با انواع روکش این مقاله را نیز مطالعه نمایید: انواع روکش دندان: فلزی، سرامیکی، زیرکونیا و ترکیبی + تصاویر (۱۴۰۴)
| نوع روکش | جنس | مزایا | معایب | موارد کاربرد |
|---|---|---|---|---|
| فلزی | طلا، آلیاژ نیکل یا کروم | استحکام بالا، عمر طولانی | ظاهر غیرطبیعی، مناسب دندان های عقب | دندان های مولر |
| سرامیکی تمام چینی | پرسلن خالص | زیبایی بسیار، شباهت به دندان طبیعی | شکننده تر از فلز | دندان های جلو |
| زیرکونیا | زیرکونیوم اکساید | بسیار مقاوم، زیبا، بی خطر برای بافت لثه | هزینه بالا | همه دندان ها |
| روکش ترکیبی فلز و چینی | فلز زیرین با لایه چینی | مقاومت خوب، ظاهر قابل قبول | احتمال لب پر شدن چینی | بیشتر نواحی دهان |
مراحل انجام روکش دندان
روکش گذاری به طور معمول در دو جلسه انجام می شود.
مرحله اول: آماده سازی دندان
دندانپزشک ابتدا دندان را بررسی کرده و پوسیدگی یا مشکلات دیگر را درمان می کند. سپس برای قرارگیری روکش، سطح دندان تراش داده و فرم مناسب ایجاد می شود. در این مرحله قالب گیری از دندان انجام می شود تا روکش دقیقا فیت شود.
مرحله دوم: ساخت و نصب روکش
روکش در لابراتوار دندانپزشکی ساخته می شود. تا زمان آماده شدن، یک روکش موقت روی دندان قرار می گیرد. در جلسه دوم، روکش دائمی نصب شده و تنظیمات لازم انجام می شود.
مزایا و معایب روکش دندان
مزایا:
- بازگرداندن عملکرد طبیعی جویدن
- افزایش زیبایی لبخند
- محافظت بلند مدت از ساختار دندان
- کمک به پایداری پروتزهای ثابت
معایب:
- نیاز به تراش نسبتا زیاد دندان
- احتمال حساسیت به مواد روکش
- هزینه بالا نسبت به درمان های ساده تر
- خطر شکستن یا لق شدن روکش در اثر ضربه
ماندگاری روکش دندان و عوامل موثر بر طول عمر
ماندگاری روکش بسته به جنس، کیفیت ساخت، مهارت دندانپزشک و مراقبت بیمار متفاوت است.
- روکش فلزی: حدود 15 تا 20 سال
- روکش زیرکونیا: 12 تا 15 سال
- روکش سرامیکی: 8 تا 12 سال
عواملی مانند رعایت بهداشت دهان، اجتناب از فشار زیاد، و مراجعات منظم به دندانپزشک تاثیر مستقیم بر طول عمر روکش دارند.
روکش دندان یک درمان موثر و کاربردی برای دندان های آسیب دیده است که می تواند زیبایی و عملکرد دهان را بهبود بخشد. انتخاب نوع مناسب روکش و رعایت اصول مراقبتی، نقش مهمی در جلوگیری از مشکلات بعدی و افزایش طول عمر آن دارد.
سوالات متداول
1. آیا روکش دندان درد دارد؟
معمولا روکش گذاری با بی حسی انجام می شود و بدون درد است. پس از نصب ممکن است کمی حساسیت وجود داشته باشد که موقتی است.
2. آیا روکش دندان قابل تعویض است؟
بله، در صورت آسیب یا پوسیدگی اطراف دندان پایه، روکش قابل تعویض است.
3. آیا بیمه هزینه روکش دندان را پوشش می دهد؟
این موضوع بسته به نوع بیمه و طرح شما متفاوت است.
منابع:
- https://www.ada.org/resources/research/science-and-research-institute
- https://www.colgate.com/en-us/oral-health/crowns
