بهبود بهداشت دهان و دندان برای حفظ سلامتی لبخند بسیار ضروری است. اغلب مردم، اهمیت نخ دندان در روتین بهداشت دهان و دندان را نادیده می‌گیرند، در حالی که مسواک زدن دندانها یک روش متداول در این خصوص است. این مقاله به بررسی اهمیت نخ دندان در حفظ سلامت دهان و دندان می‌پردازد و نحوه استفاده صحیح از آن را بررسی می‌کند.
مقدمه ای بر نخ دندان
نخ دندان، یک رشته نازک است که معمولاً از نایلون یا پلاستیک ساخته می‌شود و به طور خاص برای تمیز کردن فضاهای باریک بین دندانی طراحی شده است. انواع مختلفی از نخ دندان وجود دارد، از جمله نخ دندان مومی، بدون موم، طعم‌دار و نواری. این ابزار کاربردی نقش حیاتی در از بین بردن پلاک و ذرات غذایی دارد که مسواک نمی‌تواند به آنها دسترسی داشته باشد.
چرا باید از نخ دندان استفاده کنیم؟
مسواک زدن به تنهایی کافی نیست (اولین و مهم ترین دلیل)
یکی از دلایل اصلی این است که مسواک زدن به تنهایی کافی نیست. مسواک زدن تنها 60% سطوح دندان را تمیز می‌کند و 40% باقیمانده (که سطوح بین دندانی را تشکیل می‌دهند) تنها با استفاده از نخ دندان تمیز می‌شوند. بنابراین، از آنجا که مسواک زدن واقعاً کافی نیست، ما از نخ دندان کشیدن به عنوان یک اقدام مکمل برای تمیز کردن سطوح بین دندانی استفاده می‌کنیم.
کاهش میزان پوسیدگی و بیماری لثه
استفاده از نخ دندان همچنین به کاهش پوسیدگی و بیماری لثه کمک می‌کند. اگر نحوه استفاده از نخ دندان به درستی انجام شود، این اقدام می‌تواند به طور موثری تجمع پلاک در لابلای دندانها را کاهش دهد. همچنین، این اقدام موثر به از بین بردن ذرات غذایی متراکم در بین دندانها کمک می‌کند و خطر پوسیدگی بین دندانی و بیماری لثه را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
پیشگیری از بوی بد دهان
استفاده از نخ دندان همچنین به پیشگیری از بوی بد دهان کمک می‌کند. با کشیدن نخ دندان، باکتری‌ها و ذرات غذایی که باعث بوی بد دهان می‌شوند، از بین می‌روند و نفس تازه و خوشایندتری را به شما می‌بخشد. این مسئله به ویژه برای افرادی که دندان‌های نامنظم دارند، کمک زیادی می‌کند؛ زیرا به دلیل نامنظمی، ذرات ریز غذا در فضاهای بین دندانی به سختی قابل دسترسی هستند و احتمال بوی بد دهان را تقویت می‌کنند. با استفاده از نخ دندان، می‌توان از وقوع این مشکل جلوگیری کرد.
کمک به افزایش طول عمر و دوام کارهای دندانپزشکی
استفاده از نخ دندان به حفظ بهتر و افزایش دوام انواع کارهای دندانپزشکی کمک می‌کند، اما این مزیت اغلب فراموش می‌شود. برای مثال، پرکردن دندان، درمان‌های ترمیمی و زیبایی مانند لمینت دندان، ونیر کامپوزیت، بلیچینگ و غیره، و همچنین استفاده از انواع پروتزهای دندانی مانند روکش دندان، ایمپلنت دندان، بریج، دنچر و غیره، به کمک نخ دندان می‌تواند دوام بیشتری داشته باشند و شما را قادر به استفاده بلندمدت‌تر از آنها کند.
چند بار در روز باید نخ دندان بکشیم؟
توصیه می‌شود که روزانه یک بار فاصله‌های بین دندانها را با نخ دندان تمیز کنیم. این به دلیل آن است که پلاک دندانی تنها با مسواک زدن به طور کامل از بین نمی‌رود و در صورت باقی ماندن پلاک روی دندان، در نهایت ممکن است به کلکولوس یا جرم دندان تبدیل شده و منجر به بیماری‌های لثه و پوسیدگی شود. لذا بعد از آموزش نحوه استفاده صحیح از نخ دندان، می‌بایست روزانه یک بار این کار را انجام دهیم.
نحوه استفاده از نخ دندان به چه شکل است؟
یکی از اقدامات بسیار مهم برای هر فرد، یادگیری صحیح نحوه استفاده از نخ دندان و سپس اجرای آن است. برای بهره‌برداری بهتر از کشیدن نخ دندان، مراحل زیر را دنبال کنید:
۱. حدود ۴۵ سانتیمتر از نخ دندان را جدا کنید. بیشترین بخش نخ را بین انگشتان وسطی هر دست خود پیچانید و تنها چند سانتیمتر از آن را برای کشیدن بین دندانها باقی بگذارید.
۲. نخ دندان را به شدت بین انگشت شست و اشاره دست خود نگه دارید و با فاصله ۱-۲ سانتیمتری از نخ، آغاز به حرکت کشیدن نخ بین انگشتان کنید.
۳. نخ دندان را به آرامی و با حرکت رفت و برگشت از طریق فضای بین دندانها حرکت دهید تا از محل تماس دندانها عبور کند. سپس از ورود نخ دندان در شیار لثه اطمینان حاصل کنید.
۴. نخ دندان را به طور کامل چسبیده به دندان نگه دارید و با چند بار حرکت به سمت بالا و پایین (به‌طور خاص در ناحیه زیر تماس دندانها) از تمیز شدن هر دو سطح دندان مجاور اطمینان حاصل کنید. همواره به خاطر داشته باشید که نخ دندان را به دندان چسبیده نگه دارید و با حرکت‌های کوتاه و مکرر، بین دو دندان به سمت بالا و پایین حرکت دهید.
توصیه می‌شود که این فرایند را روزانه اجرا کنید تا بهترین نتایج را در بهداشت دهان و دندان خود ببینید.
دندان را با فشار یا به صورت ناگهانی بکار نبرید چرا که این کار می‌تواند موجب بریدن بافت ظریف لثه در اطراف دندان شود.
توصیه می‌شود دندانها را با فشار یا به صورت ناگهانی برای اجتناب از بریدن بافت لثه نزنید. این کار می‌تواند منجر به آسیب دیدن بافت حساس لثه اطراف دندان شود.
برای خارج کردن نخ دندان از بین دندانها، بهتر است از یک حرکت ترجیحاً به سمت خارج استفاده کنید.
هنگامی که به دندان دیگری می‌رسید، از بخش تمیز نخ دندان برای آن استفاده کنید.
حتماً در هنگام کشیدن نخ دندان، سطح پشتی دندان آخرین دندان در هر فک را فراموش نکنید.
پس از اتمام فرایند نخ زدن تمامی دندانها، دهان را به خوبی با آب بشویید.
بیشتر باورهای غلط رایج در مورد کشیدن نخ دندان را بشناسید:
۱. باور نادرست اول: کشیدن نخ دندان یک اقدام اختیاری است.
واقعیت این است که کشیدن نخ دندان یک مرحله ضروری در بهداشت دهان و دندان است. این فعالیت به عنوان تکمیل کننده مسواک زدن عمل می‌کند و به شما در دستیابی به سلامت دهان و دندان کمک می‌کند.
۲. باور نادرست دوم: کشیدن نخ دندان باعث آسیب لثه می‌شود.
خیر! در واقع، اگر نحوه استفاده صحیح از نخ دندان را بیاموزید، این فعالیت کاملاً بی خطر است و به لثه‌های شما آسیب نمی‌رساند. استفاده از حرکات نرم و کنترل شده برای جلوگیری از آسیب به بافت لثه بسیار مهم است. در صورتی که مشکلی در لثه‌های خود دارید، بهتر است با یک دندانپزشک مشاوره کنید تا درباره استفاده یا عدم استفاده از نخ دندان راهنمایی بگیرید.
فواید نخ دندان
نخ دندان یکی از ابزارهای مهم و ضروری در بهداشت دهان و دندان است. این ابزار ساده و موثر در تمیز کردن فضای بین دندانها و از بین بردن ذرات غذایی، باکتری‌ها و رسوبات دندانی مؤثر است. به علاوه، استفاده منظم از نخ دندان می‌تواند به جلوگیری از بروز بیماری‌های لثه و برقراری بهداشت دهانی کامل کمک کند. در این متن، به بررسی کامل فواید استفاده از نخ دندان می‌پردازیم.
۱. پاکسازی عمیق:
مسواک زدن معمولاً توانایی تمیز کردن سطح بیرونی دندانها را دارد، اما نخ دندان به شما امکان می‌دهد تا به عمق بیشتری در فضای بین دندانها نفوذ کنید. با استفاده از نخ دندان، می‌توانید ذرات غذایی، رسوبات و باکتری‌های موجود در این فضاها را به خوبی از بین ببرید و به دندان‌هایتان تمیز و سالمی ببخشید.
۲. جلوگیری از بیماری‌های لثه:
استفاده منظم از نخ دندان می‌تواند به جلوگیری از بروز بیماری‌های لثه کمک کند. ذرات غذایی و باکتری‌ها که در فضای بین دندانها جمع می‌شوند، می‌توانند منجر به التهاب و عفونت لثه شوند. با استفاده از نخ دندان، می‌توانید این ذرات و باکتری‌ها را به خوبی از بین ببرید و خطر بروز التهابات لثه را کاهش دهید.
۳. کاهش بوی بد دهان:
بوی بد دهان اغلب ناشی از ذرات غذایی مانده در فضای بین دندانها و روی زبان است. با استفاده از نخ دندان، می‌توانید این ذرات را از بین ببرید و بوی بد دهان را کاهش دهید. همچنین، با کاهش تعداد باکتری‌ها و رسوبات دندانی، می‌توانید به حفظ تازگی و تمیزی دهان خود کمک کنید.
۴. بهبود بهداشت دهانی کلی:
نخ دندان به شما کمک می‌کند تا بهداشت دهانی کاملتری داشته باشید. استفاده منظم از نخ دندان در کنار مسواک زدن و استفاده از آب دهان، می‌تواند به حفظ سلامت دهان و دندانها کمک کنماید. با کشیدن نخ دندان، شما رسوبات، ذرات غذایی و باکتری‌هایی را که در مواضع دسترسی مسواک قرار ندارند، از بین می‌برید. این کار باعث بهبود بهداشت دهانی کلی شما می‌شود و می‌تواند به جلوگیری از بروز مشکلات دندانی و لثه‌ای کمک کند.
۵. کاهش خطر بیماری‌های قلبی:
باکتری‌های موجود در دهان می‌توانند به سیستم خونی و قلب منتقل شوند و خطر بروز بیماری‌های قلبی را افزایش دهند. با استفاده منظم از نخ دندان و پاکسازی مناسب فضای بین دندانها، می‌توانید تعداد باکتری‌ها را کاهش داده و این خطر را بهبود بخشید.
۶. حفظ دندان‌های طبیعی:
استفاده منظم از نخ دندان می‌تواند به حفظ دندان‌های طبیعی کمک کند. با پاک کردن منظم ذرات غذایی و رسوبات دندانی، می‌توانید جلوی تسوس دندانها و بروز پوسیدگی را بگیرید. در نتیجه، نیاز به عمل پزشکی دندانی بیشتر کاهش می‌یابد و دندان‌های شما به طور طبیعی و سالم می‌مانند.
۷. کمک به جلوگیری از بروز سایر مشکلات دهانی:
نظافت مناسب دهان و دندانها می‌تواند به جلوگیری از بروز مشکلات دهانی دیگر نیز کمک کند. با استفاده منظم از نخ دندان، می‌توانید خطر بروز بیماری‌های لثه، ترمیم‌های دهانی متلاشی شده و عفونت‌های دهان را کاهش دهید.
استفاده صحیح از نخ دندان:
برای بهره‌برداری بهتر از فواید نخ دندان، مهم است تکنیک صحیح کشیدن نخ را بیاموزید. در زیر توصیه‌هایی برای استفاده صحیح از نخ دندان آورده شده است:
۱. استفاده از نخ دندان تمیز و تازه: از نخ دندان تمیز و تازه استفاده کنید و از استفاده مجدد نخ دندانها پرهیز کنید.
۲. استفاده از قطعه‌های نخ مناسب: قطعه‌های نخ دندان را با توجه به فضای بین دندانها انتخاب کنید. در صورت لزوم، از نخ دندان‌های بینی یا دستگاه‌های نخ دندان بینی است
انواع مختلف نخ‌های دندان وجود دارند. اینکه کدام نوع نخ دندان برای شما مناسب است، به عواملی مانند سلیقه، میزان فاصله بین دندانها و داشتن یا نداشتن ارتودنسی بستگی دارد.
برخی نخ‌های دندان برای دندان‌های با فاصله بینی بهتر است، در حالیکه بعضی دیگر برای دندان‌های نزدیک به هم طراحی شده‌اند.
انواع مختلف نخ دندان عبارتند از:
- دنتال تیپ: این نوع نخ‌های دندان، پهن و مسطح هستند و برای افرادی که فاصله بین دندان‌هایشان زیاد است یا ارتودنسی دارند، مناسب‌تر هستند.
- نخ دندان استاندارد: این نخ‌های دندان از جنس نایلون ساخته شده‌اند و برای تمیز کردن فاصله‌های طبیعی بین دندانها به اندازه استاندارد طراحی شده‌اند. نخ‌های دندان استاندارد در دو نوع مزه‌دار یا بدون مزه و همچنین موم‌دار یا بدون موم عرضه می‌شوند. اگر دندان‌های شما نامرتب یا خیلی نزدیک به یکدیگر هستند، بهتر است از نخ‌های موم‌دار استفاده کنید زیرا به راحتی بین دندانها حرکت می‌کنند.
- نخ دندان سوپر: این نخ‌های دندان برای دندان‌های با فاصله بینی یا ارتودنسی مناسب هستند. نخ دندان سوپر از سه بخش تشکیل شده است:
- نخ محکمی که در انتها قرار می‌گیرد و به راحتی زیر براکت‌های ارتودنسی حرکت می‌کند.
- نخ اسفنجی که برای تمیز کردن براکت‌ها و فاصله‌های بین دندانها طراحی شده است.
- نخ معمولی که برای از بین بردن پلاک زیر خط لثه استفاده می‌شود.
پاسخ به سوالات متداول درباره استفاده از نخ دندان:
۱. آیا می‌توانم از یک نخ دندان چند بار استفاده کنم؟
توصیه نمی‌شود از یک نخ دندانی که قبلاً استفاده شده است، مجدداً استفاده کنید. نخ دندان برای یکبار مصرف طراحی شده است تا بهداشت و اثربخشی آن تضمین شود.
۲. آیا کشیدن نخ دندان درد دارد؟
اگر کشیدن نخ دندان به درستی انجام شود، نباید دردناک باشد. اگر در حین انجام این کار درد یا ناراحتی احساس کردید، ممکن است نشانه‌ای از مشکل اساسی مانند التهاب لثه یا تکنیک نامناسب باشد. در صورت ادامه درد، با دندانپزشک خود مشورت کنید و یا نحوه استفاده از نخ دندان را مورد بررسی قرار دهید.
۳. آیا کودکان می‌توانند از نخ دندان استفاده کنند؟
بله، پس از داشتن دو دندان مجاور، می‌توانید با کودکان از کشیدن نخ دندان شروع کنید. با این حال، کودکان کوچک ممکن است نیاز به کمک یا نظارت برای استفاده صحیح و جلوگیری از آسیب به ساختارهای دهانی داشته باشند. با دندانپزشک کودک خود مشورت کنید تا راهنمایی درباره تکنیک‌های مناسب کشیدن نخ دندان مطابق با سن کودکتان دریافت کنید.
۴. آیا جایگزینی برای نخ دندان سنتی وجود دارد؟
بله، روش‌های جایگزین برای تمیز کردن فضای بین دندانها وجود دارد. مسواک‌های بین دندانی یا اینتردنتال، واتر جت و نخ دندان آماده (دستی) برخی از گزینه‌هایی هستند که می‌توانند به عنوان جایگزینی برای نخ دندان سنتی مورد استفاده قرار بگیرند. شیوه‌ای را انتخاب کنید که بهترین‌گونه با نیازهای شما سازگاری داشته باشد.
