ارتودنسی دندان

نقش پلاک میکروبی در ایجاد بوی بد دهان و راهکار های مقابله

نقش پلاک میکروبی در ایجاد بوی بد دهان و راهکار های مقابله

بوی بد دهان یا هالیتوزیس فقط یک مشکل ساده و آزار دهنده اجتماعی نیست، بلکه در بسیاری از موارد نشانه ای از وجود اختلال در تعادل میکروبی دهان، بیماری های لثه، پوسیدگی دندان یا حتی مشکلات سیستمیک بدن است. مهم ترین منبع بوی بد دهان در اغلب افراد، پلاک میکروبی دندان و زبان است؛ لایه ای چسبنده از میکروب ها که به شکل بیوفیلم روی سطوح دهانی تجمع پیدا می کند و در صورت کنترل نشدن، ترکیبات بدبو و سمی تولید می کند. در این مطلب به زبان ساده ولی بر پایه شواهد علمی روز، توضیح می دهیم پلاک میکروبی چیست، چگونه باعث بوی بد دهان می شود و چه کار هایی می توان برای درمان و پیشگیری انجام داد. توجه داشته باشید این متن جایگزین تشخیص و درمان پزشکی نیست و هدف آن افزایش آگاهی شما است؛ برای ارزیابی و درمان قطعی بوی بد دهان حتما باید به دندانپزشک یا پزشک مراجعه کنید.

امروزه مطالعات گسترده روی میکروبیوم دهان نشان داده اند که تعادل بین میکروب های مفید و مضر نقش کلیدی در سلامت دهان و حتی سلامت عمومی بدن دارد. وقتی این تعادل به هم می خورد و پلاک میکروبی بیش از حد روی دندان ها، لثه ها و سطح زبان تجمع پیدا می کند، باکتری های بی هوازی خاصی فعال می شوند که اسید ها و ترکیبات گوگردی فرار تولید می کنند؛ موادی مانند هیدروژن سولفید و متیل مرکاپتان که بوی تعفن تخم مرغ گندیده یا بوی فاسد ایجاد می کنند. در این مقاله ابتدا ساختار و نقش پلاک میکروبی را توضیح می دهیم، سپس ارتباط آن با هالیتوزیس را بررسی می کنیم و در ادامه، راهکار های عملی و علمی برای مقابله با این مشکل را به شما ارائه می کنیم؛ از مسواک و نخ دندان و دهانشویه ها گرفته تا پروبیوتیک های دهانی و اصلاح تغذیه و سبک زندگی. در تمام بخش ها سعی شده بر اساس آخرین مقالات معتبر دنیا (از جمله Mayo Clinic و مرور های سیستماتیک روی میکروبیوم دهان) نکات کاربردی و قابل اجرا در خانه و مطب دندانپزشکی ارائه شود.

فهرست مطالب

تعریف پلاک میکروبی و ساختار بیوفیلم دندانی

پلاک میکروبی دندان یک لایه نرم، چسبنده و نامرئی از تجمع میکروارگانیسم ها (اصولا باکتری ها) است که روی سطوح دندان، لثه، ترمیم ها، روکش ها و حتی وسایل ارتودنسی تشکیل می شود. بر خلاف تصور عمومی، پلاک فقط یک لایه ساده از میکروب ها نیست، بلکه یک بیوفیلم پیچیده است؛ یعنی میکروب ها در یک ماتریکس چسبناک از پلی ساکارید ها و پروتئین ها محصور می شوند، با هم ارتباط شیمیایی برقرار می کنند و در برابر شستشو و آنتی بیوتیک ها مقاوم تر می شوند. این بیوفیلم می تواند طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از تمیز نکردن دندان ها تشکیل شود و اگر به موقع برداشته نشود، به مرور کلسیفیه شده و به جرم دندانی تبدیل می شود.

در شرایط طبیعی، بخشی از پلاک میکروبی از میکروب های نسبتا بی ضرر و حتی مفید تشکیل شده است که در تعادل با میزبان زندگی می کنند. اما وقتی به علت مسواک نزدن درست، نخ دندان نکشیدن، رژیم غذایی سرشار از قند، خشکی دهان یا عوامل دیگر، این بیوفیلم ضخیم و متراکم می شود، محیطی کم اکسیژن و اسیدی ایجاد می کند که برای رشد باکتری های بی هوازی بیماری زا بسیار مناسب است. این باکتری ها نه تنها باعث التهاب لثه و پوسیدگی دندان می شوند، بلکه با تجزیه پروتئین ها و اسید های آمینه حاوی گوگرد، ترکیبات بدبو تولید می کنند که بوی بد دهان را به وجود می آورد. به همین دلیل کنترل پلاک میکروبی نه فقط برای جلوگیری از پوسیدگی و بیماری لثه، بلکه برای پیشگیری از هالیتوزیس اهمیت حیاتی دارد.

نقش پلاک میکروبی در ایجاد بوی بد دهان

نقش پلاک میکروبی در بوی بد دهان از دو جنبه مهم است: اول این که پلاک منبع اصلی تجمع باکتری های بی هوازی تولید کننده ترکیبات گوگردی فرار است و دوم این که خود پلاک حاوی بقایای غذایی، سلول های مرده مخاطی و بزاقی و پروتئین ها است که سوخت لازم برای تولید این ترکیبات را فراهم می کند. مطالعات نشان می دهند که در حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد بوی بد دهان منشا داخل دهانی دارد و بیشترین سهم مربوط به پوشش پشت زبان، پلاک دندانی و بیماری های لثه است. وقتی پلاک روی دندان و در پاکت های لثه ای جمع می شود، باکتری ها شروع به تجزیه پروتئین های موجود در این محیط می کنند.

در این فرآیند تجزیه، اسید های آمینه حاوی گوگرد مانند سیستئین و متیونین به موادی مثل هیدروژن سولفید، متیل مرکاپتان و دی متیل سولفید تبدیل می شوند. این ترکیبات گوگردی فرار بوی بسیار تند و ناخوشایند دارند که معمولا به صورت بوی تخم مرغ گندیده، بوی فاضلاب یا بوی فلزی گزارش می شود. هر چه پلاک ضخیم تر و محیط دهان خشک تر و کم اکسیژن تر باشد، تولید این ترکیبات بیشتر می شود. علاوه بر این، التهاب لثه ناشی از پلاک باعث خونریزی لثه و افزایش پروتئین های موجود در شیار لثه ای می شود که خود منبع اضافی برای تغذیه باکتری ها و تشدید بوی بد دهان است. به همین دلیل، درمان موفق بوی بد دهان بدون کنترل پلاک میکروبی اصولا امکان پذیر نیست و هر مداخله ای – از دهانشویه تا آدامس خوشبو – اگر روی پلاک اثر نگذارد، فقط نقاب موقت بر مشکل می گذارد.

میکروارگانیسم های مسئول بوی بد دهان در پلاک میکروبی

پلاک میکروبی شامل صد ها گونه باکتری است، اما همه آن ها در ایجاد بوی بد دهان نقش یکسانی ندارند. پژوهش های جدید روی میکروبیوم دهان نشان داده اند که برخی باکتری های بی هوازی گرم منفی نقش کلیدی در تولید ترکیبات گوگردی فرار دارند. از مهم ترین این باکتری ها می توان به گونه هایی مانند Prevotella melaninogenica، Porphyromonas gingivalis، Treponema denticola، Fusobacterium nucleatum و برخی گونه های Bacteroides و Actinomyces اشاره کرد. این باکتری ها غالبا در شیار لثه ای، پاکت های عمیق لثه و روی سطح پشتی زبان که سطحی پر از پاپیلا و فرو رفتگی است مستقر می شوند.

این میکروارگانیسم ها با استفاده از آنزیم های اختصاصی، اسید های آمینه حاوی گوگرد را به ترکیبات بدبو تبدیل می کنند. برای مثال، آنزیم ال متیونین آلفا د آمینو گاما مرکاپتو متان لیاز متیونین را به متیل مرکاپتان، آمونیاک و آلفا کتو بوتیرات تبدیل می کند؛ در حالی که آنزیم ال سیستئین د سولفیدراز سیستئین را به هیدروژن سولفید و آمونیاک تبدیل می کند. افزون بر آن، ترکیبات دیگری مانند آمین های فرار (پوتریسین، کاداورین)، اسید های چرب کوتاه زنجیر و اسکاتول و ایندول نیز در نتیجه فعالیت باکتری های پلاک تولید می شوند که هر کدام بوی خاص خود را دارند و در مجموع بوی ناخوشایند دهان را تشدید می کنند. شناخت این باکتری ها به پژوهشگران کمک کرده است تا دهانشویه ها و پروبیوتیک های هدفمند تری برای کنترل هالیتوزیس طراحی کنند.

عوامل تشدید کننده بوی بد دهان مرتبط با پلاک میکروبی

اگر چه پلاک میکروبی عامل اصلی تولید ترکیبات بدبو است، اما عوامل مختلفی می توانند شرایط را برای رشد بیشتر پلاک و فعال شدن باکتری های تولید کننده بوی بد فراهم کنند. یکی از مهم ترین این عوامل خشکی دهان است. بزاق نقش اساسی در شستشوی مکانیکی دهان، رقیق کردن ترکیبات بدبو و مهار رشد باکتری ها دارد. کاهش جریان بزاق به علت کم آبی، مصرف برخی دارو ها (مثل ضد افسردگی ها، آنتی هیستامین ها، دارو های فشار خون)، اختلالات غدد بزاقی یا تنفس دهانی باعث می شود پلاک غلیظ تر و چسبنده تر شود و بوی بد دهان تشدید گردد. این موضوع در راهنما های علمی موسسات معتبر مثل Mayo Clinic نیز تاکید شده است.

عوامل دیگری مانند سیگار و قلیان، مصرف الکل، رژیم غذایی سرشار از قند و کربوهیدرات های تصفیه شده، مصرف زیاد سیر و پیاز، بهداشت ضعیف پروتز های دندانی و بیماری های لثه نیز نقش مهمی در تشدید بوی بد دهان دارند. سیگار علاوه بر ایجاد بوی مستقیم، محیط دهان را خشک و اکسیژن آن را کم می کند و شرایط را برای رشد باکتری های بی هوازی فراهم می آورد. بیماری های سیستمیک مانند دیابت کنترل نشده، رفلاکس معده، عفونت های سینوسی و گلو و بیماری های کبد و کلیه می توانند بوی خاصی در دهان ایجاد کنند، اما حتی در این موارد نیز کنترل پلاک دهانی برای کاهش شدت بوی بد ضروری است. نتیجه این که بوی بد دهان معمولا حاصل تداخل پلاک میکروبی با یک یا چند عامل تشدید کننده است و درمان موثر نیازمند توجه به همه این ابعاد است.

تشخیص بوی بد دهان و ارزیابی پلاک میکروبی

تشخیص دقیق منشا بوی بد دهان اولین قدم برای انتخاب درمان مناسب است. در معاینه بالینی، دندانپزشک یا پزشک ابتدا بوی هوای خارج شده از دهان و بینی را ارزیابی می کند تا مشخص شود منشا بو بیشتر دهانی است یا غیر دهانی (مثل سینوس ها یا ریه). سپس وضعیت پلاک دندانی، التهاب و خونریزی لثه، عمق پاکت های لثه، وجود پوسیدگی های پنهان، روکش ها و ترمیم های ناکارآمد و پوشش پشت زبان بررسی می شود. روش ساده و رایج برای اندازه گیری پلاک استفاده از محلول ها یا قرص های رنگ کننده پلاک است که نواحی پوشیده از پلاک را به رنگ صورتی یا بنفش در می آورند و هم برای تشخیص و هم برای آموزش به بیمار مفید هستند.

در مراکز مجهز تر ممکن است از دستگاه های اندازه گیری ترکیبات گوگردی فرار (هالیمتر یا دستگاه های کروماتوگرافی گازی) استفاده شود که سطح هیدروژن سولفید و متیل مرکاپتان را در هوای بازدمی اندازه می گیرند. این اندازه گیری ها به همراه شاخص های پلاک و لثه به دندانپزشک کمک می کند شدت هالیتوزیس و نقش پلاک را بهتر ارزیابی کند. همچنین پرسش درباره دارو های مصرفی، عادات غذایی، مصرف سیگار و سابقه بیماری های سیستمیک برای یافتن عوامل زمینه ای اهمیت دارد. لازم است به این نکته توجه شود که خود فرد همیشه قادر به تشخیص بوی دهان خود نیست، زیرا گیرنده های بویایی به مرور به بوی مداوم عادت می کنند؛ بنابراین ارزیابی تخصصی توسط دندانپزشک یا پزشک در موارد شک دار ضروری است.

راهکار های مکانیکی مقابله با پلاک میکروبی و بوی بد دهان

اساسی ترین و موثر ترین راه مقابله با پلاک میکروبی و بوی بد دهان، برداشتن فیزیکی و منظم پلاک از روی سطوح دندانی و زبان است. مسواک زدن صحیح با خمیر دندان حاوی فلوراید حداقل دو بار در روز، به ویژه قبل از خواب، پایه اصلی این برنامه است. تکنیک صحیح مسواک زدن (حرکات ملایم چرخشی از لبه لثه به سمت سطح دندان، پوشش کامل تمام سطوح، صرف حداقل دو دقیقه) نقش مهمی در کاهش پلاک دارد. نخ دندان یا برس های بین دندانی نیز برای پاک کردن پلاک بین دندان ها که مسواک قادر به دسترسی نیست ضروری است. مطالعات نشان داده اند افرادی که هر روز نخ دندان استفاده می کنند شاخص پلاک و التهاب لثه پایین تری دارند و در نتیجه کمتر دچار هالیتوزیس می شوند.

یکی از ابزار های مهم در کنترل بوی بد دهان، تمیز کردن سطح پشت زبان است. پشت زبان پوشیده از پاپیلا های ریز و درشت و شیار های متعدد است که محل تجمع باکتری ها، بقایای غذایی و سلول های مرده هستند و می توانند منبع اصلی بوی بد باشند. استفاده از تمیز کننده های زبان (تنگ اسکرپر) یا مسواک هایی که پشت سرشان سطح مخصوص تمیز کردن زبان دارند، می تواند به شکل محسوسی سطح ترکیبات گوگردی فرار را کاهش دهد. در برخی مطالعات نشان داده شده است که ترکیب مسواک زدن، نخ دندان و تمیز کردن زبان به همراه جرم گیری حرفه ای توسط دندانپزشک، در طی چند هفته می تواند بوی بد دهان را به طور قابل توجهی کاهش دهد. جدول زیر به طور خلاصه اثر برخی روش های مکانیکی رایج را نشان می دهد:

روش مکانیکیمحل اثر اصلیتاثیر بر پلاک میکروبیتاثیر بر بوی بد دهان
مسواک زدن با خمیر دندانسطوح خارجی و داخلی و جونده دندان هاکاهش قابل توجه پلاک سطحیکاهش متوسط، به ویژه در ترکیب با سایر روش ها
نخ دندان یا برس بین دندانیفاصله بین دندان ها و زیر نقطه تماسکاهش پلاک بین دندانی و کاهش التهاب لثهکاهش غیر مستقیم از طریق بهبود لثه
تمیز کننده زبانسطح پشتی زبانکاهش لایه میکروبی و بقایای زبانکاهش قابل توجه ترکیبات گوگردی فرار
جرم گیری حرفه ایپلاک و جرم بالای لثه و زیر لثهحذف کامل پلاک سخت و نرم تجمع یافتهبهبود قابل توجه، به ویژه در بیماری لثه

راهکار های شیمیایی و دهانشویه ها برای کنترل پلاک و بوی بد دهان

در کنار روش های مکانیکی، استفاده از دهانشویه ها و عوامل شیمیایی می تواند به کاهش بار میکروبی پلاک و تولید ترکیبات بدبو کمک کند. دهانشویه های حاوی کلرهگزیدین، اسانس های روغنی، الکل، فلوراید، ترکیبات روی، کلرید ستیل پیریدینیوم و ترکیبات جدید تر مانند او سیمین ۵ ال از جمله رایج ترین محصولات مورد استفاده هستند. کلرهگزیدین قوی ترین اثر ضد پلاک و ضد باکتریایی را دارد، اما مصرف طولانی مدت آن می تواند باعث تغییر رنگ دندان ها و اختلال در حس چشایی شود، بنابراین معمولا به صورت کوتاه مدت و تحت نظر دندانپزشک برای دوره های خاص تجویز می شود. ترکیبات حاوی روی می توانند ترکیبات گوگردی فرار را خنثی کنند و در کنترل بوی بد دهان موثر باشند.

دهانشویه های حاوی اسانس های روغنی (مانند تیمول، اوکالیپتول، منتول) و برخی ترکیبات جدید که در مرور های اخیر میکروبیوم دهان به آن ها اشاره شده است، می توانند با کاهش بار باکتری های بی هوازی و مهار بیوفیلم، به کاهش پلاک و هالیتوزیس کمک کنند. با این حال باید توجه داشت که تکیه صرف بر دهانشویه بدون اصلاح بهداشت دهان و برداشت مکانیکی پلاک، تاثیر محدودی دارد. دهانشویه باید به عنوان مکمل مسواک و نخ دندان در نظر گرفته شود، نه جایگزین. در انتخاب دهانشویه باید نوع مشکل (بیماری لثه، خشکی دهان، حساسیت دندانی، بوی بد غالب)، وجود ترمیم ها و روکش ها، سن و وضعیت عمومی بیمار و توصیه دندانپزشک در نظر گرفته شود. استفاده خودسرانه و طولانی مدت از محصولات قوی ضد باکتری می تواند تعادل میکروبیوم دهان را بر هم بزند، بنابراین تعادل و مشورت اهمیت زیادی دارد.

پروبیوتیک ها و مدیریت میکروبیوم دهان در کنترل بوی بد دهان

یکی از رویکرد های نوین در کنترل پلاک میکروبی و بوی بد دهان، استفاده از پروبیوتیک های دهانی است. پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های زنده مفید هستند که وقتی به مقدار کافی مصرف شوند، می توانند به برقراری تعادل میکروبی کمک کنند. پژوهش های اخیر نشان داده اند که برخی گونه های باکتریایی مانند Weissella cibaria، Lactobacillus reuteri و بعضی استرین های Streptococcus salivarius توانایی مهار رشد باکتری های تولید کننده ترکیبات گوگردی فرار و کاهش هالیتوزیس را دارند. مکانیسم اثر این پروبیوتیک ها شامل رقابت برای جایگاه اتصال، تولید مواد ضد میکروبی و تغییر pH محیط دهان است.

مطالعات بالینی روی قرص ها، آدامس ها و فیلم های خوراکی حاوی پروبیوتیک نشان داده اند که مصرف منظم آن ها می تواند سطح برخی باکتری های بیماری زا و نیز میزان ترکیبات گوگردی فرار را کاهش دهد. البته این حوزه همچنان در حال توسعه است و هنوز پروبیوتیک واحدی که برای همه افراد مناسب باشد معرفی نشده است. برخی پژوهش ها ترکیب پروبیوتیک ها با عصاره های گیاهی ضد میکروب مانند عصاره گیاهان دارویی خاص را آزمایش کرده اند و نتایج امیدوار کننده بوده است. در هر حال، پروبیوتیک ها باید در کنار بهداشت صحیح دهان، تغذیه مناسب و درمان بیماری های لثه و دندان به کار روند و نباید به عنوان تنها درمان در نظر گرفته شوند. مشاوره با دندانپزشک پیش از شروع مصرف مکمل های پروبیوتیک دهانی به ویژه در افراد دارای نقص ایمنی توصیه می شود.

تغذیه و سبک زندگی در کنترل پلاک میکروبی و بوی بد دهان

رژیم غذایی و عادات روزانه تاثیر عمیقی بر تشکیل و ترکیب پلاک میکروبی و در نتیجه بوی بد دهان دارند. مصرف مکرر مواد قندی ساده، نوشیدنی های شیرین، تنقلات چسبنده و غذا های فرآوری شده باعث تغذیه مستمر باکتری های پلاک و تولید اسید و ترکیبات بدبو می شود. در مقابل، کاهش مصرف قند، افزایش مصرف سبزیجات و میوه های ترد (مثل سیب و هویج)، نوشیدن آب کافی و استفاده از غذا های کم چرب و کم نمک می تواند به کاهش رشد پلاک و بهبود تعادل میکروبی کمک کند. مصرف نوشیدنی های بسیار اسیدی و گازدار نیز علاوه بر آسیب به مینای دندان، می تواند محیط دهان را برای رشد باکتری های خاص نامتعادل کند.

سیگار، قلیان و سایر محصولات دخانی از مهم ترین دشمنان سلامت دهان و منشا بوی بد هستند. این مواد جریان بزاق را کاهش می دهند، اکسیژن محیط دهان را کم می کنند، لکه های قهوه ای روی دندان ها و زبان ایجاد می کنند و ترکیب پلاک را به سمت باکتری های بی هوازی بیماری زا تغییر می دهند. ترک سیگار و کاهش مصرف الکل می تواند تاثیر محسوسی بر کاهش هالیتوزیس و بهبود سلامت لثه و دندان ها داشته باشد. رعایت بهداشت کافی پروتز های دندانی، خارج کردن آن ها هنگام خواب و شستشوی منظم با محلول های مخصوص، تنظیم دارو های خشکی دهان در صورت امکان، درمان رفلاکس معده و بیماری های سینوسی و خواب کافی و کاهش استرس نیز از موارد مهمی هستند که در کنار یکدیگر می توانند به کنترل پلاک و بوی بد دهان کمک کنند.

چه زمانی بوی بد دهان نیازمند مراجعه به پزشک یا دندانپزشک است

بوی بد دهان کوتاه مدت پس از مصرف برخی مواد غذایی مانند سیر و پیاز یا پس از بیدار شدن از خواب معمولا نگران کننده نیست و با مسواک، نخ دندان، تمیز کردن زبان و نوشیدن آب برطرف می شود. اما اگر بوی بد دهان به صورت مداوم یا طولانی مدت وجود دارد، به گونه ای که اطرافیان هم متوجه آن می شوند، لازم است به دندانپزشک مراجعه کنید. علائمی مانند خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا خوردن، لق شدن دندان، درد لثه، جرم زیاد روی دندان ها، دهان خشک دائمی، طعم فلزی یا تلخ در دهان یا وجود زخم های مزمن دهانی می توانند نشانه بیماری های لثه، پوسیدگی های پنهان یا مشکلات دیگر باشند که نیاز به درمان حرفه ای دارند.

اگر دندانپزشک پس از معاینه، منشا اصلی بوی بد را غیر دهانی تشخیص دهد، ممکن است شما را به پزشک عمومی، متخصص گوارش، متخصص گوش و حلق و بینی یا سایر متخصصان ارجاع دهد. بوی خاصی که شبیه بوی میوه گندیده یا استون است می تواند نشانه دیابت کنترل نشده باشد؛ بوی شبیه ماهی یا آمونیاک ممکن است با بیماری های کلیوی مرتبط باشد؛ و بوی بسیار ناخوشایند همراه با ترشحات چرکی ممکن است به سینوزیت یا عفونت های ریوی اشاره کند. در همه این موارد بررسی پزشکی ضروری است. تاکید می شود این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شما است و به هیچ وجه جایگزین معاینه و مشاوره حضوری با دندانپزشک یا پزشک نیست.

جمع بندی و توصیه های عملی

پلاک میکروبی یک بیوفیلم پیچیده از میکروب ها است که روی دندان ها، لثه و زبان تشکیل می شود و در صورت عدم کنترل، نه تنها منجر به پوسیدگی و بیماری های لثه می شود، بلکه نقش اصلی در ایجاد بوی بد دهان دارد. باکتری های بی هوازی موجود در پلاک، با تجزیه پروتئین ها و اسید های آمینه حاوی گوگرد، ترکیبات گوگردی فرار بدبویی تولید می کنند که هالیتوزیس را رقم می زند. عوامل تشدید کننده ای مانند خشکی دهان، سیگار، رژیم غذایی پر شکر، بهداشت ضعیف پروتز ها و برخی بیماری های سیستمیک می توانند این مشکل را شدید تر کنند. تشخیص دقیق منشا بو و ارزیابی میزان پلاک و سلامت لثه توسط دندانپزشک سنگ بنای درمان موفق است.

برای کنترل موثر پلاک میکروبی و بوی بد دهان، ترکیبی از اقدامات لازم است: مسواک زدن صحیح دو بار در روز، نخ دندان یا برس بین دندانی روزانه، تمیز کردن منظم سطح پشت زبان، جرم گیری دوره ای نزد دندانپزشک، استفاده هدفمند و دوره ای از دهانشویه های مناسب، در صورت لزوم بهره گیری از پروبیوتیک های دهانی، اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی و ترک سیگار. همچنین در صورت وجود علائم هشدار دهنده یا تداوم بوی بد با وجود رعایت بهداشت، مراجعه به دندانپزشک و در صورت لزوم پزشک الزامی است. با اجرای این اصول می توان در بیشتر موارد بوی بد دهان را به طور قابل توجهی کاهش داد و علاوه بر بهبود روابط اجتماعی، سلامت دهان و حتی سلامت عمومی بدن را ارتقا بخشید.

سوالات متداول درباره پلاک میکروبی و بوی بد دهان

آیا بوی بد دهان همیشه به معنی بیماری جدی است؟

خیر. بوی بد دهان می تواند موقت و ناشی از مصرف برخی غذا ها، کم آبی بدن یا عدم مسواک زدن قبل از خواب باشد. در این موارد معمولا با مسواک، نخ دندان، تمیز کردن زبان و نوشیدن آب برطرف می شود. اما اگر بوی بد دهان دائمی یا طولانی مدت باشد و با رعایت بهداشت دهان هم بهبود پیدا نکند، یا همراه با علائمی مثل خونریزی لثه، لق شدن دندان، کاهش وزن غیر قابل توجیه یا علائم عمومی دیگر باشد، حتما باید توسط دندانپزشک و در صورت نیاز پزشک بررسی شود تا بیماری های لثه، پوسیدگی های پنهان یا مشکلات سیستمیک جدی تر رد یا درمان شوند.

آیا آدامس و خوشبو کننده ها می توانند بوی بد دهان را درمان کنند؟

آدامس های بدون شکر و قرص های خوشبو کننده می توانند به طور موقت بوی بد را بپوشانند و با تحریک ترشح بزاق، تا حدی به شستشوی دهان کمک کنند، اما منشا اصلی یعنی پلاک میکروبی و بیماری های لثه را درمان نمی کنند. اگر پلاک روی دندان و زبان باقی بماند و بیماری لثه یا پوسیدگی وجود داشته باشد، بوی بد پس از از بین رفتن اثر آدامس دوباره بر می گردد. بنابراین آدامس و خوشبو کننده ها باید فقط به عنوان مکمل موقت و در کنار مسواک، نخ دندان، تمیز کننده زبان و درمان های دندانپزشکی استفاده شوند، نه به عنوان درمان اصلی.

بهترین روش خانگی برای کاهش پلاک میکروبی و بوی بد دهان چیست؟

بهترین روش خانگی یک روتین کامل و منظم بهداشت دهان است: مسواک زدن صحیح دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید، نخ دندان یا برس بین دندانی حداقل یک بار در روز، تمیز کردن سطح پشت زبان، نوشیدن آب کافی، کاهش مصرف قند و غذا های بسیار چسبنده و پر ادویه، و پرهیز از سیگار و قلیان. در کنار این موارد، استفاده از دهانشویه مناسب که توسط دندانپزشک توصیه شده باشد می تواند کمک کننده باشد. اگر با انجام این اقدامات طی چند هفته همچنان بوی بد دهان ادامه داشت، حتما باید برای بررسی حرفه ای به دندانپزشک مراجعه کنید تا در صورت وجود جرم، بیماری لثه، پوسیدگی یا سایر مشکلات، درمان لازم انجام شود.

منابع علمی منتخب

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کپچای تشخیص ربات (لطفا پاسخ درست را در جای مربوطه قرار دهید) *

دکمه بازگشت به بالا