یک ماده سفت و سخت که به عنوان اسپلینت دندان شناخته میشود برای جا زدن دندان افتاده یا لق شده به کار می‌رود. این روش به دو صورت اسپلینت ثابت و متحرک موجود است. اسپلینت یا آتل دندان توسط متخصص دندانپزشکی به نام پریودنتیست انجام میشود. روشی مناسب برای حفظ دندانهای بالغ بدون کشیدن دندان (درآوردن دندان) است. اسپلینت یا جا زدن دندان افتاده به تراز کردن دندانهای ضعیف یا افتاده کمک میکند. اگر می‌خواهید با این روش آشنا شوید در این مقاله با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
- اسپلینت دندان چیست؟
- فیلم اسپلینت دندان
- انواع اسپلینت دندان کدامند؟
- اسپلینت فک چگونه است؟
- اسپلینت دندان برای چه جایی استفاده میشود؟
- در چه شرایطی از اسپلینت یا جا زدن دندان افتاده نمی توان استفاده کرد؟
- نحوه عملکرد اسپلینت دندان چگونه است؟
- اسپلینت دندان ارتودنسی چیست؟
- اسپلینت دندان بعد ارتودنسی چگونه است؟
- مدت زمان اسپلینت دندان چقدر است؟
- اسپلینت دندان شیری چگونه است؟
- مزایای استفاده از اسپلینت دندان چیست؟
- معایب استفاده از اسپلینت دندان چیست؟
- ویژگی‌های اسپلینت خوب چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
اسپلینت دندان چیست؟
یکی از گزینه‌های درمان دندان دائمی لق شده، استفاده از اسپلینت است. به این صورت که دندانپزشک قطعه‌ای به نام اسپلینت را به عنوان نگهدارنده در اطراف یا روی دندان لق شده قرار میدهد تا مانع از تکان خوردن و جابه جایی دندان شود.
مواد رزین کامپوزیت به همراه سیم، ماده اصلی تشکیل دهنده اسپلینتها هستند.
دندانپزشک از این طریق دندان لق را به سایر دندانهای کناری آن می‌بندند. در واقع دندانهای کناری که سالم هستند تکیه گاهی برای دندانهای لق محسوب میشوند.
فیلم اسپلینت دندان
انواع اسپلینت دندان کدامند؟
همانطور که در بالا گفتیم اسپلینت دندان انواع مختلفی دارد که می توانند بیرون دندان یا داخل دندان قرار بگیرند. از جمله رایج ترین انواع اسپلینت ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
اسپلینت بیرون دندانی
در این روش، مواد موجود در اسپلینت به بعضی از دندان ها که معمولا مینای دندان می باشد، متصل می شود، که این موضوع باعث مقاوم تر و سفت تر شدن آن ها می شود.
اسپلینت داخل دندانی
در این روش با کنده شدن یک کانال کوچک و قرار دادن اسپلینت از نوع فلزی در داخل آن و محکم کردن آن به وسیله چسب و یا روش های مخصوص مانند باندینگ این امر صورت می گیرد.
اسپلینت دائمی یا ثابت
در اسپلینت دائمی دندان هایی که لق هستند، برای همیشه و از کنار به یکدیگر متصل و محکم می شوند. برای انجام این روش از روکش استفاده می شود. نوع اسپلینت ساخته شده، باعث جوش خوردن و یا وصل شدن تاج دندان ها به یکدیگر می شود.
اسپلینت بایت
افرادی که عادت به فشردن دندان ها به هم که اصطلاحا به دندان قروچه معروف است، دارند، از این نوع اسپلینت برای آن ها استفاده می شود، تا فشار زیاد ناشی از فک، به دندان ها وارد نشود و صدمه نبینند.
اسپلینت فک چگونه است؟
دندانهای جلویی با ایجاد صفحه راهنمای رشد در زمان بیرون زدن دندانها، باعث میشوند برجستگی های دندانهای عقبی فضای کافی برای رشد داشته باشند. از آنجایی که تاج دندانهای عقبی خیلی پهنتر است و برجستگی هایی در سطح جونده آنها وجود دارد ، هنگام غذا جویدن برجستگی های هر دندان در فرورفتگی دندان مقابل قرار میگیرد و به این ترتیب دندانهای عقبی به خوبی روی هم چفت میشوند.
- مطالعه کنید: هزینه ارتودنسی در سال ۱۴۰۲ چقدر است؟
وجود دنداهای عقبی باعث میشود فکها بیش از حد در هم فرو نروند و همپوشانی دندانهای جلویی زیاد نشود در نتیجه ارتفاع نیمه پایینی صورت حفظ میشود.
گاهی اوقات نیروهای مداومی مانند فشار فک در هنگام جویدن، دندان قروچه، فشار زبان به دندانهای جلویی در هنگام بلع یا ناخن جویدن و غیره باعث میشوند دندانها تحت برایند نیروها به سمتی رانده شوند که مطلوب ما نیست. با وسیله ای به نام اسپلینت که طراحی های گوناگون دارد (بایت پلین، بایت اسپلینت، محافظ دهان شبانه یا نایت گارد و غیره)، تلاش میشود. این نیروها خنثی شوند و از انحراف دندانها جلوگیری شود.
اسپلینت پس از قالب گیری از دهان، به صورت سفارشی برای هر بیمار ساخته میشود تا کاملا اندازه دهان او باشد و محافظت کافی از دندانها و بایت داشته باشد. اسپلینت از دندانها، ایمپلنت و ترمیمهای دندان محافظت میکند و اختلال عملکرد مفصل و عضله فک را کنترل میکند و با ایجاد فضای کافی برای برخی دندانهای تحت فشار، بایت را پایدار میکند. برای کسانی که دندان قروچه دارند باید اسپلینت همیشه استفاده شود تا از عواقب دندان قروچه بر سلامت دندانها و لثه و فک، جلوگیری شود.
انواع اسپلینت دهان :
اسپلینت معمولا از رزین آکریلیک ساخته میشود. چند نوع اسپلینت وجود دارد که از جنس مواد سخت، نرم و یا ترکیبی از هر دو ساخته میشوند. درباره درمان تحلیل ریشه دندان بیشتر بخوانید.
مقاومت اسپلینتهای نرم به اندازه اسپلینتهای سخت نیست و ممکن است در هنگام جویدن نیرو را به فک برگرداند. اسپلینتهای سخت بادوامتر و پایدارتر هستند اما به اندازه اسپلینتهای نرم برای بیمار راحت نیستند. اسپلینتهایی که از مواد نرم و سخت ساخته میشوند، هم در تماس با دندانهای مقابل دوام اسپلینتهای سخت را دارند و هم استفاده از آنها نسبتا راحت است
اسپلینت دندان برای چه جایی استفاده میشود؟
در سطر زیر به مواردی که باید از اسپلینت استفاده کرد، اشاره شده است:
- زمانی که فرد لثه ضعیفی داشته باشد، در زمان جویدن با مشکل مواجه می شود. به همین خاطر باید از اسپلینت دندان، برای بازگرداندن ثبات عملکردی استفاده کرد.
- هنگام گاز گرفتن غذا، به دندان ها نیرو وارد می شود. به همین خاطر در زمان گاز گرفتن، احتمال افتادن دندان ها وجود دارد. اسپلینت برای توزیع مجدد نیرو در اطراف استخوان فک و محافظت کردن از دندان بکار برده می شود.
- منحرف شدن دندان باعث تغییر تراز در لثه ها می شود. برای حفظ یکپارچگی قوس دندان از اسپلینت استفاده می شود.
- بیمارانی که دیابت دارند، بعد از تمیز کردن عمیق با مشکلاتی در لثه های بهبود یافته مواجه می شوند. اسپلینت های دندانی به بهبود سریعتر و بهتر کمک می کنند.
- حرکت و لق شدن دندان های جلویی باعث ناتوانی در صحبت کردن می شود. لبخند زدن یا شروع مکالمه از نظر روانی بر روی فرد تاثیرگذار است. سلامت دهان و روان را می توان با استفاده از اسپلینت های دندانی دوباره به دست آورد.
- اگر از اسپلینت های دندانی به عنوان یک اقدام پیشگیرانه در حین تحرک خفیف استفاده شود، دندان ها را از رانش و مشکلات شدید پریودنتال نجات می دهد.
- اسپلینت برای جا زدن دندان های افتاده و ثبت دندان های لق شده که نیاز به کشیدن دارند، مفید است
در چه شرایطی از اسپلینت یا جا زدن دندان افتاده نمی توان استفاده کرد؟
اسپلینت دندان یا جا زدن دندان افتاده گاهی امکان پذیر نیست. شاید برای کوتاه مدت بتوانید دندان طبیعی را در جای خود نگه دارید اما بعد از چند ماه دوباره امکان افتادن آن زیاد است. اسپلینتهای دندانی را نمی توان در شرایط خاص زیر استفاده کرد:
- در دندان‌هایی که التهاب شدید لثه دارند نمی توان از اسپلینتهای دندانی استفاده کرد.
- در دندان‌هایی که مشکلات لثه شدید مانند پاکت‌های عمیق، آبسه و عفونت دارند، توصیه نمی شود.
- دندانهای مجاور دندان لق، برای حمایت از آن باید محکم و سالم باشند. در غیر این صورت آتل بندی نمی تواند انجام شود.
- این روش در بیمارانی که بهداشت دهان و دندان ضعیفی دارند توصیه نمی شود.
- در بیمارانی که شلوغی و ناهماهنگی شدید دارند نمی توان از اسپلینت دندان استفاده کرد.
- در مواردی که پوسیدگی دندان زیاد است.
- لثه و رابط‌های نگهدارنده ضعیف و عفونی باشند.
- فرد دارای بیماری خود ایمنی باشد.
- در بیماران قلبی حاد امکان نگهداری دندان طبیعی بسیار کم میشود.
نحوه عملکرد اسپلینت دندان چگونه است؟
معمولا اسپلینت تمامی دندانهای بالا یا پایین را میپوشاند اما گاهی نیز از اسپلینت نیمه که تنها بخشی از دندانها را پوشش میدهد استفاده میشود. اسپلینتهای اکلوزال معخمولا در دندانهای بالایی یا پایینی استفاده میشوند، اسپلینتهای فک پایین به دلیل تداخل کمتر در صحبت کردن و قابلیت استفاده در طول روز بدون دیده شدن اسپلینت، بیشتر توصیه میشود.
۱- اسپلینت پنکی
اسپلینتهای مسطح اکلوزال یا پنکی (Pankey)، اسپلینتهایی هستند که یک سطح صاف دارند که با دندانهای مقابل تماس پیدا میکند و باعث میشود عضله فک در حالت استراحت و شل قرار بگیرد. اسپلینتهای تغییر موقعیت دهنده اکلوزال برای تغییر موقعیت فک جهت بهبود اکلوژن استفاده میشوند. زمانی از این اسپلینتها استفاده میشود که مفصل فک درد مزمن دارد. این اسپلینت به مفصل امکان میدهد در موقعیت راحت تری قرار بگیرد و فشار از روی آن برداشته شود.
۲- اسپلینت تانر
اسپلینت تانر (Tanner) فرورفتگی در سطح دارد که باعث میشود تماس با دندانهای مقابل مطلوب تر و کم آسیب زا تر باشد. این نوع اسپلینت برای بیمارانی استفاده میشود که ساییدگی دندانها یا آسیب دیدگی بافت نرم و استخوانهای پشتیبانی کننده دندانها را نشان میدهند. علاوه بر این از این اسپلینتها برای محفاظت از دندانها و ایمپلنت در بیمراانی که دندان قروچه دارند نیز استفاده میشود. همچنین برای کسانی که ورزش میکنند نیز میتواند مفید باشد چون بسیاری از مردم در حین ورزش، دندانهای خود را به هم فشار میدهند.
اسپلینت دندان ارتودنسی چیست؟
استفاده از سیم پشت دندان بعد از ارتودنسی برای حفظ نتیجه این درمان ضروری است. هزینه های ارتودنسی بر کسی پوشیده نیست و از سوی دیگر تا مدت زمان طولانی بعد از پایان ارتودنسی ثابت، احتمال تغییر و حرکت بین دندان ها وجود دارد. پس برای اینکه مجبور نباشید دوباره هزینه زیادی متقبل شوید باید از پلاک یا سیم های پشت دندان بعد از ارتودنسی استفاده کنید. استفاده از پلاک ها و سیم ها پس از ارتودنسی ثابت و متحرک، بخش مهمی از محافظت روزمره از دندان ها است. پلاک ها و سیم پشت دندان بعد از ارتودنسی راه بسیار خوبی برای حفظ همان لبخند و شکل مرتب دندان ها است، که در طول چند سال گذشته توسط ارتودنسی شکل گرفته اند. گذاشتن سیم پشت دندان بعد از ارتودنسی یک راه حل عالی برای جلوگیری از بازگشت درمان ارتودنسی می باشد.
اسپلینت دندان بعد ارتودنسی چگونه است؟
پلاک ها و سیم های پشت دندان بعد از ارتودنسی معمولا توسط متخصص ارتودنسی که مسئول درمان بوده اند ساخته می شوند. این کار معمولا با گرفتن قالب از دندان هایی که به تازگی صاف و مرتب شده اند در پایان دوره درمان ارتودنسی انجام می گیرد. پلاک ساخته شده می تواند دقیقا همان موقعیتی که توسط براکت ها و ارتودنسی ثابت ایجاد شده بود را حفظ کنند. مواد استفاده شده برای ساخت پلاک ها تا حد زیادی مقاوم هستند و می توان از آن ها برای سالهای متمادی استفاده کرد. این روش فیکس کردن دندان ها بعد از ارتودنسی توسط تمامی متخصصین ارتودنسی باتجربه پیشنهاد می شود.
در استفاده از پلاک دندان بعد از ارتودنسی به طور کلی دو نوع پلاک وجود دارد. ثابت و متحرک. انتخاب نوع پلاک ها به نیازهای بالینی فرد مورد نظر، خواسته های خود بیمار و نظر متخصص ارتودنسی بستگی دارد. در نهایت برآیند این عوامل مشخص می کند که بیمار باید از کدام یک از پلاک ها و یا سیم ارتودنسی پشت دندان برای چه مدت زمانی استفاده کند.
مدت زمان اسپلینت دندان چقدر است؟
در رابطه با زمان بهبودی دندان لق به علت مشکل و مدت زمانی که به منظور رفع آن صبر می نمایید بستگی خواهد داشت. هنگامی صحبت از تروما و دندان قروچه به میان می آید، شلی دندان حدوداً ۲ هفته پس از رفع مشکل از بین خواهد رفت.
اگر دندان شما به دلیل عفونت یا بیماری دچار لق شدن شده است، امکان دارد تا ۵ هفته به طول بی انجامد تا آنتی بیوتیک ها بتوانند کار خود را انجام دهند. جرم گیری و روت پلنینگ امکان دارد باعث گردد که در ابتدا احساس لق گشتن دندان شما بیشتر گردد. این موضوع به این دلیل می باشد که تجمعی که در طی این روش برداشته می گردد امکان دارد به عنوان یک پل عمل نموده و دندان های شما را بالا نگه داشته باشد.
- بیشتر بخوانید: ویتامین‌‌ها و مواد معدنی مورد نیاز برای سلامت دندان
همچنین اگر دندان های شما به دلیل بارداری لق گردیده است، فقط بایستی تا زمان زایمان صبر نمایید. خبر خوب برای خانم های باردار این می باشد که احتیاجی به درمان ندارند. مطمئن گردید که سایر مسائل دهان و دندان را مورد بررسی قرار داده اید، چرا که امکان دارد به خود و یا کودک خود آسیب برسانید.
اسپلینت دندان شیری چگونه است؟
در هنگام لق شدن دندان های کودک در اثر بیماری لثه و یا ورود ضربه دندان در جای خود لق می شود. ریشه دندان های شیری سست تر از دندان های دائمی هستند. این در صورتی است که دندان های دائمی در هنگام لق شدن ممکن است مانند دندان های شیری از جای خود حرکت نکند.
برای درمان شکستگی و لق شدگی دندان از اسپلینت دندان استفاده می شود. در دندان های شیری و دائمی از این نوع درمان که نوعی نگهدارند است، برای حفظ دندان استفاده می شود. در صورتی که به دندان کودک ضربه وارد شده و دندان از فک خارج شد و یا لق شد اولین اقدام چیست؟ ترومای دندان کودکان بسیار شایع است. در صورت بروز ضربه اگر دندان کودک لق شد، درصورتی که دندان دائمی است با فشار انگشت دندان را به جای خود بازگردانده و با گاز استریل تا زمان مراجعه به دندانپززشک نگه دارید.
اما اگر دندان کودک شیری است به هیچ عنوان این کار را نکیند. چرا که ممکن است به ریشه دندان دائمی پشت آن آسیب وارد شود. بنابراین در این مورد اولین کار مراجعه به دندانپزشک کودکان است. دندانپزشک بسته به شدت ضربه، بررسی زمان رویش دندان اصلی کودک و اهمیت دندان تشخیص می دهد بهتر است دندان کشیده شود و یا با استفاده از اسپلینت دندان کودکان در جای خود قرار بگیرد.
مزایای استفاده از اسپلینت دندان چیست؟
استفاده از اسپلینت میتواند مزایای زیر را به همراه داشته باشد:
- جلوگیری از آسیب به دندانها
- کاهش درد و تنش بین دندانها
- جلوگیری از سردردهای مرتبط با مشکل بیمار
- ایجاد الگوهای خواب بهتر
- کاهش و متوقف کردن خر و پف حین خواب
- نسبت به سایر روش‌ها از هزینه کمتری برخوردار است
- بهبود لثه‌های آسیب دیده تسریع میشود.
معایب استفاده از اسپلینت دندان چیست؟
معایب استفاده از اسپلینت شامل موارد زیر است:
- در صورت تنظیم نادرست، میتواند سبب تحلیل ریشه شود.
- نیاز به وجود تعداد کافی دندان سالم در دهان بیمار دارد، به همین دلیل نمی‌توان از آن برای همه افراد استفاده کرد.
- ناراحتی بیمار در روزهای اولیه استفاده از آن
ویژگی‌های اسپلینت خوب چیست؟
اسپلینت باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد تا به عنوان یک اسپلینت خوب در نظر گرفته شود:
- استحکام بالا
توجه داشته باشید که یک اسپلینت باید از استحکام کافی برخوردار باشد. چرا که باید بتواند نیروی عضلات فک یا جابه‌جایی دندانها را تحمل کند. در غیر این صورت، نمی‌تواند به خوبی مشکل بیمار را درمان کرده و بعد از مدت کوتاهی دچار مشکل میشود.
- آسیب نرساندن به بافت‌های دهان بیمار
اسپلینتی که برای بیمار به کار گرفته میشود، نباید به گونه‌ای باشد که به دندان یا بافت نرم آسیبی وارد کند. در غیر این صورت، نمی‌تواند گزینه خوبی برای بیمار باشد.
- انعطاف پذیری بالا
دقت داشته باشید که یک اسپلینت باید از انعطاف پذیری بالایی برخوردار باشد؛ چرا که باید بتواند به صورت یک قوس فکی در آمده و به دندانها متصل شود.
سخن پایانی
شما در این مقاله با اسپلینت دندان آشنا شدید. همچنین از عملکردهای آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
آیا استفاده از اسپلینت دندان دردناک است؟
معمولا افراد تا چند روز بعد از استفاده از اسپلینت دندان دچار ناراحتی و درد هستند. این ناراحتی و درد به دلیل عادت نداشتن دهان این افراد به قرارگیری یک جسم خارجی است. معمولا بعد از چند روز این ناراحتی فروکش میکند.
آیا استفاده از اسپلینت دندانی صرفا برای مستحکم کردن دندان شل شده است؟
خیر، اسپلینت دندانی علاوه بر درمان مشکل شل شدن دندان، میتواند به حل مشکلات بایت بیمار نیز کمک کند.
