در حدود سه سالگی تمام دندان‌های شیری بیشتر کودکان بیرون زده است. دندان‌های شیری، کودک را قادر می‌سازد غذاهای جامد را بجود. همچنین وجود دندان‌های شیری به رشد فکها و حفظ فضا برای دندان‌های دائمی کمک مینماید. عوامل زیادی وجود دارند که می‌توانند روند رویش طبیعی دندان‌های کودک دلبند شما را مختل کند. آیا شما درباره رشد مرتب و به جای دندان‌های دائمی کودکتان نگران هستید؟ در این مقاله می‌خواهیم درباره یک وسیله هدایتی و پیشگیرانه بخوانیم. با ما همراه باشید تا با فضانگهدارنده دندان کودکان آشنا شوید.
فهرست مطالب
- چرا از فضانگهدارنده دندان استفاده کنیم؟
- استفاده از نگهدارنده در همه موارد مذکور واجب است؟
- انواع فضا نگهدارنده دندان
- انواع فضا نگهدارنده هاى ثابت
- مراقبت از فضانگهدارنده دندان
- میزان درد در استفاده از نگهدارنده
- مدت زمان استفاده از فضانگهدارنده
- سخن پایانی
- سوالات متداول
چرا از فضانگهدارنده دندان استفاده کنیم؟
دلایل گوناگونی برای زود افتادن دندان‌های شیری وجود دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- ضربه دیدن دندان و افتادن آن در اثر زمین خوردن یا تصادف
- کشیده شدن دندان به دلیل پوسیدگی شدید
- ابتلا به بیماری‌های خونی ، اختلال‌های متابولیسم یا دیگر بیماری‌ها یا عارضه‌های منجر به زود افتادن دندان
درهر حال فضا نگهدار دندان شیری در کودکان وسیله مفیدی است که در صورت افتادن دندان شیری قبل از آماده بودن دندان دائمی برای درآمدن یا در صورت غائب بودن دندان دائمی به کار برده می‌شود .
فضا نگهدارنده دندان در کودکان با باز نگه داشتن فضا در واقع رویش دندان‌های دائمی را در جای مناسب تضمین می‌کند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله وسایل دندانپزشک را بخوانید.
استفاده از نگهدارنده در همه موارد مذکور واجب است؟
از دست دادن زودهنگام دندان شیری همیشه باعث نمیشود تا نیازمند بکارگیری فضانگهدارنده شوید. اگر یکی از چهار دندان قدامی شیری فک بالا زودتر بیافتد، فضای خالی خود به خود باز باقی می‌ماند تا دندان دائمی در محل خود رویش نماید.و نیازی به قرار دادن فضا نگهدارنده نمی باشد.
مواردی هم وجود دارد که مدتی از افتادن دندان شیری گذشته و دندان‌های مجاور آن به سمت فضای خالی حرکت کرده‌اند. در این حالت هم امکان بازپس گیری فضا و باز نگهداشتن آن وجود دارد. در این موارد از وسیله‌ای به نام بازپس گیرنده فضا (space regainer) استفاده می‌شود. این وسیله مشابه فضانگهدارنده ثابت است با این تفاوت که با بکارگیری فنر مابین فضای خالی بین دو دندان، باعث رانده شدن و دور شدن دندان‌های مجاور از هم و باز شدن فضای خالی بین آن می‌شود. این مقاله را مطالعه کنید: قیمت ارتودنسی نامرئی
انواع فضا نگهدارنده دندان
فضا نگهدارنده دندان به ۲ نوع ثابت و متحرک تقسیم می شود.
۱- فضانگهدارنده متحرک
فضا نگهدارنده دندان متحرک و مانند پلاکهای متحرک ارتودنسی هستند که کودک باید ۱۴ ساعت در شبانه روز در دهان خود گذاشته و بعد از خوردن غذا پلاک را از دهان خارج کرده و آنرا بشوید. زمانی هم که از پلاک استفاده نمی شود حتماً باید داخل ظرف آب گذاشته شود تا تغییراتی در ابعاد پلاک ایجاد نشود.
نگهدارنده های متحرک از آکریلیک ساخته شده اند. از دندان های مصنوعی یا بلوک های مواد دندانی برای نگه داشتن فضاهای باز استفاده می شود. این دستگاه در کودکان بزرگ تر بهتر کار می کند. چرا که می تواند دستگاه را خارج کند و آن را تمیز کرده و از آن مراقبت کند. نگهدارنده هاى متحرک تکه اى برای کودکانى که چند دندان ندارند ، مناسب هستند.
۲- فضانگهدارنده ثابت
فضا نگهدارنده دندان ثابت با چسبهای مخصوص دندانپزشکی به دندان کودک چسبیده و جابجا نمیشود. این نگهدارنده ها برای بچه های کوچکتر یا کسانی که دندان عقبی خود را از دست داده اند مناسب تر هستند. نگهدارنده هاى یک طرفه در یک طرف ثابت می شوند. در حالی که نگهدارنده هاى دو طرف در هر دو طرف ثابت می شوند.
آن ها می توانند بر روی فک بالا یا پایین نصب شوند تا حفره ى دندان های جلو یا عقب را بپوشانند. نگهدارنده اى که دندانپزشک شما توصیه می کند بستگی به تعداد و محل دندان های افتاده دارد.
انواع فضا نگهدارنده هاى ثابت
این نگهدارنده ها باید سفارشی برای هر کودک ساخته شود. در اغلب موارد، دندانپزشک قالب هایی از دهان بیمار می گیرد و براى آزمایشگاه دندان پزشکی ارسال می شود تا نگهدارنده را بسازند.
فضانگهدارنده باند و حلقه
از سیم فولادی ضد زنگ تشکیل شده است، توسط باند ارتودنسی نگه داشته مى شود که اجازه می دهد دندان دائمی بدون انسداد رشد کند . زمانی از آن استفاده می شود که یک یا چند دندان آسیا نوزاد در یک قوس دندانى از بین رفته باشد.
قوس نگهدارنده زبانی
از این نگهدارنده برای حفظ فضای دندان های پشتى در دو طرف استفاده می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله بهترین متخصص پاتولوژی دهان را بخوانید.
قوس ترانسپلاتال
این نوع روی فک فوقانی نصب مى شود تا فضا را در هر دو طرف قوس دندان حفظ کند و به وسیله ى سیم به دندان های مجاور متصل شود.
فضانگهدارنده
این دستگاه ثابت بر روی دندان آسیا اول نوزاد نصب مى شود. هنگامی که دندان شیرى مى افتد، فضا را برای اولین مولر دائمی حفظ می کند.
- بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: “لکه‌های سفید روی دندان بعد از ارتودنسی” چرا ؟
مراقبت از فضانگهدارنده دندان
- هنگام خوردن غذاهای چسبنده یا ترد مراقب باشید. زیرا ممکن است موادی که باعث نگه داشتن فضا نگهدار در جای خود می‌شود را بشکند.
- با انگشت یا زبان خود به فضا نگهدار فشار وارد نکنید.
- به خاطر داشته باشید که مواد غذایی به راحتی می‌تواند در فضای ایجاد شده به وسیله فضا نگهدار باقی بماند. در نتیجه مراقب باشید که کودک شما به درستی دندان‌های خود را مسواک بزند. زیرا باقی ماندن غذا باعث تحریک لثه یا پوسیدگی لثه می‌شود.
- اگر فضا نگهدار شل شود و یا بیفتد، بهتر است ظرف ۴۸ ساعت به دندانپزشک بروید تا مجددا آن را در جای خود قرار دهد. اگر زمان بیشتری بگذرد ممکن است دندان‌های کودک شما شروع به جابهجایی کنند و نصب مجدد فضا نگهدار را دشوار یا غیرممکن کند.
میزان درد در استفاده از نگهدارنده
وجود یک شی خارجی در دهان همواره با نارحتی همراه خواهد بود اما نتایج پس از درمان تسکینی برای ناراحتی حین درمان می شود.
بیشتر بخوانید: انواع کامپوزیت ونیر
در روز های اولیه که فضانگهدار نصب شده است بند یا سیم آن ها ممکن است در دهان آزار دهنده باشد و زبان و دندان هایتان را تحریک کند. ممکن است دندان های جلویی یا دندان هایی که سیم به آن ها متصل است درد بگیرد. جای نگرانی نیست زیرا درد طبیعی است که کمتر از یک هفته بر طرف می شود. با مشورت پزشک متخصص ارتودنسی می توانید برای تسکین درد از مسکن ها استفاده کنید.
مدت زمان استفاده از فضانگهدارنده
فضانگهدار ها به منظور حفظ جایگاه دندان های شیری افتاده کاربرد دارند. تا زمانی که دندان های دائمی رویش نکرده اند باید از فضانگهدار استفاده شود.
فضانگهدارنده ها معمولا در کودکان استفاده می شوند ازاین رو در روز های اول استفاده از این فضانگهدار ممکن است با کمی ناراحتی و آزار همراه باشد که با گذشت زمان به وجود شی خارجی در دهان عادت می کنند.
سخن پایانی
در این مطلب درباره‌ی فضانگهدارنده دندان شیری کودکان سخن گفتیم. اگر دندان‌های دائمی کودکان به درستی و در مسیر درست رویش پیدا نکنند، بعدها مشکلات پرهزینه‌تر و بزرگتری برای آن‌ها در پی خواهند داشت. کجی و نامرتبی دندان‌ها کوچکترین نمونه از این دست مشکلات است. بنابراین اگر دندان شیری کودک دلبندتان بهر دلیلی زودتر از موعد مقرر افتاد، حتما به فکر این وسیله‌ی کاربردی باشید. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
مدت زمان باقی ماندن فضانگهدارنده در دهان کودک کاملا به سن او بستگی دارد. معمولا هنگامی که دندان دائمی شروع به جوانه زدن در دهان کودک می‌کند، فضانگهدارنده را از دهان کودک خارج می‌کنند. در بسیاری از موارد نیز در صورتی که دندان‌های مجاور فضای خالی بیافتد، فضانگهدارنده را خارج می‌کنند.
۱-کودکانی به علت ضربه یا تصادف دندان ، دندان شیری خود را از دست داده اند .
۲- حفره های دهانی که به آن حفره ی دندان بطری نیز گفته می شود . علت آن این است که کودک در هنگام خواب شیشه شیر در دهانشان باقی می ماند و یا با بطری شیر حرکت می کند.
۳- کودکان نیز به دلیل مصرف زیاد قند و شیرینی جات و علاقه ی آن ها به آبنبات و شکلات مینای دندان آن ها زودتر پوسیده می شود .
در صورتی که از فضا نگهدار ثابت استفاده می‌شود، باید از مصرف غذاهای شیرین، جویدنی و کشی و همچنین غذاهای های ترد و سفت اجتناب شود چرا که ممکن است ذرات غذا در بین قطعات فضا نگهدار یا دندان گیر کند یا باعث خراب شدن فضا نگه دار شود.
همچنین مراقب باشید کودک با زبان یا انگشت، به فضا نگهدار فشار نیاورد چرا که ممکن است باعث شل شدن و خم شدن آن شود.
