شاید برای شما نیز جای سؤال باشد که چرا نیازمند پانسمان دندان هستیم. باید گفت پانسمان دندان به‌عنوان یک‌لایه محافظتی عمل میکند و به دندانهای نیمه ترمیم شده کمک میکند تا در معرض آلودگی و باکتری قرار نگیرند. با اینکه پانسمان دندان امری ساده به نظر می‌رسد اما نقش مهم در حفظ سلامت دندان و لثه‌ها دارد.
فهرست مطالب
- پانسمان موقت دندان چیست؟
- پانسمان پریودنتال دندان چیست؟
- آیا پانسمان کردن دندان‌درد دارد؟
- پانسمان دندان تا چه زمانی باید باقی بماند؟
- مزایا و معایب استفاده از پانسمان دندان چیست؟
- علت درد پس از پانسمان چیست؟
- بررسی مراقبت های لازم بعد از انجام پانسمان دندان
- سخن پایانی و سوالات متداول
پانسمان موقت دندان چیست؟
پانسمان موقت یک نوع پر کردن دندان است که قرار نیست در دراز مدت دوام بیاورد. آنها مواد موقتی هستند که ممکن است خواص درمانی داشته باشند. اگر درمان ریشه به بیش از یک قرار ملاقات نیاز داشته باشد، استفاده از پانسمان موقت نیازاست. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله وسایل دندانپزشکی به انگلیسی را بخوانید.
پر کردن موقت به دلایل مختلفی انجام می‌شود که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مراقبت‌های اضطراری
- مراقبت‌های فوری
- برای از بین بردن حساسیت و امکان ارزیابی بیشتر دندان
- ذیل درمان کانال ریشه، قبل از ترمیم قطعی
- پوسیدگی گسترده در جایی که ترمیم نهایی فوری در آن زمان نشان داده نمی‌شود و ارزیابی بیشتر در تاریخ بعدی نشان داده می‌شود.
پانسمان پریودنتال دندان چیست؟
پانسمان‌های پریودنتال یک مانع فیزیکی هستند که بر روی محل‌های جراحی قرار می‌گیرند تا از بافت‌های در حال بهبودی در برابر نیروهای ایجاد شده در حین جویدن محافظت کنند و در نتیجه راحتی بیمار را فراهم کنند. این پانسمان‌ها همچنین مقداری آتل دندانهای متحرک را در طول بهبودی ایجاد می‌کنند. پس از جراحی پریودنتال، آنها با حفظ سازگاری نزدیک فلپ‌های مخاطی و گرافت‌های لثه با بافت‌های زیرین، به شکل‌دهی بافت‌های تازه‌تشکیل‌شده کمک می‌کنند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره جرم گیری دندان چه می‌دانید؟ را بخوانید. پانسمان‌های پریودنتال با نگه‌داشتن لخته خون اولیه در محل، از خونریزی پس از جراحی جلوگیری می‌کنند. در حال حاضر، هیچ پانسمان پریودنتالی که حاوی عوامل درمانی برای کمک به بهبود باشد، ساخته نشده است. درباره قیمت ارتودنسی دندان را بخوانید.
انواع پانسمان پریودنتال:
اساساً سه نوع پانسمان پریودنتال وجود دارد: پانسمان‌های اوژنول اکسید روی، پانسمان‌های غیر اوژنول اکسید روی، و پانسمان‌هایی که نه اکسید روی و نه اوژنول ندارند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله بهترین متخصص آسیب شناسی فک و دهان را بخوانید.
آیا پانسمان کردن دندان‌درد دارد؟
به‌طورکلی نه اما مواردی وجود دارد که باید به آن اشاره کنیم. ازآنجایی‌که برای ترمیم یا کشیدن دندان از بیحسی استفاده می‌کنند پس خود روند پانسمان کردن دندان‌دردی را ایجاد نمی‌کند. اما در مواردی که دندان دچار پوسیدگی شدید دندان باشد ممکن است پس از بین رفت تأثیر ماده بیحسی؛ در ناحیه دهان خود احساس درد داشته باشید و تازه وجود پانسمان دندان را حس کنید. در این حالت یک مسکن جزئی نیز میتواند درد را ساکن کند.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: عفونت دندان چیست؟
در مواردی چون درمان عصب‌کشی مخصوصاً وقتی پانسمان بلند باشد میتواند درد شدیدی را در ناحیه فک ایجاد کند، در این حالت میتوانید به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا پانسمان را کوتاه‌تر کند. در سایر موارد نیز مشکلاتی چون درد محل ورود سوزن پزشکی، آفت، زخم تروماتیک و … باعث ایجاد درد پانسمان دندان شود. این موارد نیز با برطرف‌شدن علت ایجاد درد درمان میشوند.
پانسمان دندان تا چه زمانی باید باقی بماند؟
پانسمان همواره و فارغ از نوع آن باید به طور موقت استفاده شود. پس حتماً پس از طی شدن زمان درمان یا زمانی که پزشک به شما توصیه است، جهت کشیدن پاسمان دندان اقدام کنید. اگر پانسمان شروع به تکه شدن یا ریختن کند یعنی باید سریعاً آن را بکشید و درمان دندان خود را ادامه دهید. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله بهترین متخصص پروتز دندان را بخوانید.
به طور معمول عمر پانسمان دندان بین دوتا چهار هفته است که البته این موضوع بستگی به جنس پانسمان و نیاز درمانی دارد. دقت کنید که به‌هیچ‌عنوان نباید زمان کشیدن پانسمان به تعویق بیفتد چرا که ممکن است علاوه بر کند کردن روند درمان، مشکلاتی چون شکستن دندان، عفونت و پیشرفت پوسیدگی را ایجاد کند.
مزایا و معایب استفاده از پانسمان دندان چیست؟
همانطور که از اسم آن می توان حدس زد، پانسمان های موقت دندان هیچگاه برای مدت طولانی مورد استفاده قرار نمی گیرند. به عبارت دقیق تر، در اکثر موارد از این پانسمان ها کم و بیش حدود یک ماه استفاده می شود. احتمال درآمدن، تحلیل رفتن و شکستگی این پانسمان ها وجود دارد. احتمالاً خیلی زود می خواهید جای پانسمان موقت خود را با پرکردگی دائمی عوض کنید.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: فلوشیپ جراحی فک و صورت
اگر نتوانید به موقع پانسمان موقت دندان را جایگزین کنید، امکان دارد دندان دچار عفونت دندان شده یا با مشکلات دیگری مواجه شوید. بسیاری از درمان های اورژانسی دندانپزشکی بدون پانسمان موقت انجام شدنی نیستند. ولی این مورد نیز دارای مزایا و معایبی است :
مزایای پانسمان دندان :
چنین پانسمان هایی در مواقع دندان درد و برای تسکین درد بسیار مناسب هستند. پانسمان دندان معمولاً حاوی اوژنول هستند. این ماده مسکن و ضدعفونی کننده بوده و در داروهای رایج و در دسترسی مانند روغن میخک وجود دارد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله انواع مدل های کامپوزیت دندان را بخوانید.
معایب پانسمان دندان :
متأسفانه، همانطور که از اسم آن ها برمی آید، این پانسمان ها موقت بوده و طول عمر زیادی ندارند. بسیار محتمل است که در یک ماه این پانسمان ها از جای خود درآمده یا دچار شکستگی و فرسودگی شوند. اگر برای شما از پانسمان دندان استفاده شده، سریعاً برای جایگزینی آن با ترمیم دائم اقدام کنید. درباره همه چیز درباره بلیچینگ دندان بخوانید.
علت درد پس از پانسمان چیست؟
۱- گاهی پانسمان دندان درمورد دندانهایی صورت میگیرد که دچار پوسیدگی عمیق بوده اند ولی بیمار درد و ناراحتی نداشته و عکس و رادیوگرافی هم بصورت صد در صد پرکردنی یا عصب کشی بودن دندان را مشخص نمی کند. در این گونه موارد برای مشخص شدن وضعیت دندان ( از نظر انجام عصب کشی یا پرکردن ) دندانپزشک اقدام به برداشتن پوسیدگی و بررسی عملی وضعیت میکند و در نهایت، دندان را پانسمان مینماید.
اینگونه بیماران دراغلب اوقات پس از رسیدن به منزل و پایان بیحسی دچار دندان درد میشوند که گاه به شدت آزار دهنده است. این درد معمولاً با مصرف تعدادی مسکن و در طی ۲۴ ساعت تسکین می یابد ولی در مواقعی که درد بیش از ۲۴ ساعت، تداوم یابد نیازمند مراجعه مجدد به دندانپزشک و بررسی مجدد و یا در صورت امکان، انجامِ درمانِ اصلی (درمان ریشه یا عصب کشی ) است.
۲- در صورتی که پانسمان برای ساکت کردن درد انجام شده باشد ، احتمال ادامه درد وجود دارد و توقع تسکین ۱۰۰% درد، از پانسمان بیهوده است. برای تسکین کامل درد در صورت امکان کار اصلی و استاندارد ( درمان ریشه یا عصب کشی ) را سریعتر شروع کنید در غیر اینصورت تا ۲۴ ساعت از داروهای مسکن خوراکی ( یا تزریقی ) استفاده کنید. پس از ۲۴ ساعت، در صورت غیر قابل تحمل بودن درد حتماً به مرکز مراجعه کنید. انجام درمانِ اصلی ( درمان ریشه یا عصب کشی ) در اغلب موارد سبب کاهش بسیار زیاد درد میگردد. البته گاهی حتی پس از درمانِ اصلی نیز درد میتواند ادامه پیدا کند .
۳- در مواردی، مخصوصاً پس از درمان عصب کشی در صورتی که پانسمان دندان بلند باشد، دندان عصب کشی شده زودتراز دندانهای دیگر به فک مقابل رسیده، درد شدیدی بوجود می آید. دراین موارد حتماً بایستی جهت کوتاه کردن پانسمان مراجعه نمائید.
الف) در بسیاری از موارد، علت درد پس از پانسمان، کوبیده شدن وگیرِ غذا در لای دندان پانسمان شده ودندان کناریش وفشار بر روی لثه میباشد.
ب) گاهی اوقات، درد پس از پانسمان، ناشی از مواردی مثل: درد محل ورود سوزن، ایجاد آفت، سوختگی پنبه، زخم تروماتیک و … است .
بررسی مراقبت های لازم بعد از انجام پانسمان دندان
- حداقل باید تا یک ساعت از خوردن و جویدن با دندان پانسمان شده اجتناب کنید. بهتر است پس از آن نیز از غذاهای نرم استفاده کنید و سعی کنید با طرفی از دهان خود که پانسمان ندارد غذا بخورید.
- ازآنجایی‌که پانسمان به‌صورت موفقت استفاده می‌شود، وجود لبه‌های نامناسب و با شکل غیرطبیعی یا زبری طبیعی است و نیازی به اصلاح ندارد اما اگر که لبه‌های تیز باعث اذیت و آزار لب یا زبان شما میگردد و یا حتی ایجاد زخم میکند، حتماً برای رفع تیزی به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- اگر در همان ساعات ابتدایی پانسمان یا به‌محض ترک کردن دندانپزشکی با مواردی چون ریزش لبه پانسمان مواجه شدید نگران نشوید و تنها درصورتی‌که کل پانسمان ریخته باشد و یا حجم عظیمی از زخم نمایان شده باشد نیاز است که پانسمان مجدد صورت گیرد.
- برای احتیاط بیشتر از مسواک‌های نرم استفاده کنید تا پانسمان شما دچار آسیب نشود. همچنین برای سهولت کار از خوردن غذاهای سخت و ترد مانند آجیل‌ها، شکلات‌های جویدنی و تافی و.. جدا خودداری کنید.
مراقبت از پانسمان موقت دندان هنگام مسواک زدن و استفاده از نخ دندان:
بعد از اینکه دندان شما به صورت موقت پانسمان شد، ممکن است در مورد مسواک زدن دندان ها دچار نگرانی شوید. اما مشخصاً مسواک زدن دندانی که به طور موقت پانسمان شده به شکلی که دیگر دندان ها را مسواک می زنید هیچ اشکالی ندارد. برای احتیاط بیشتر، از مسواک های دارای برس نرم یا فوق نرم استفاده کنید و به آرامی ولی به صورت کامل مسواک بزنید.
استفاده از نخ دندان برای دندان تازه پر شده مستلزم دقت زیاد است. اگر پرکردگی به لبه دندان رسیده باشد، برای استفاده از نخ دندان باید بسیار مراقب باشید. در هنگام بیرون آوردن نخ دندان از بین دندان ها، به جای اینکه نخ دندان را به سمت بالا بکشید، آن را از کنار بیرون بیاورید تا به پانسمان موقت دندان گیر نکرده و باعث درآمدن آن نشود.
به طور کلی چنانچه مراقبت های لازم را به عمل آورید، پانسمان موقت دندان تا هنگام مراجعه بعدی به دندانپزشک یا حتی گاهی تا حدود یک ماه دوام کافی را خواهد داشت. اما در صورتی که بنا بر هر دلیلی این پانسمان از دندان و محل مورد نظر خارج و یا کنده شد ، جای نگرانی نیست ، در این مورد با دندانپزشک خود مشورت داشته باشید تا در صورت نیاز مجددا آن را تمدید نماید
مراقبت از پانسمان موقت دندان هنگام غذا خوردن:
تا جایی که امکان دارد از خوردن غذا با آن سمتی از دهان که پانسمان موقت شده است خودداری کنید. گاهی ممکن است نیاز باشد پانسمان موقت دندان چندین هفته یا بیشتر ادامه یابد، در طول این زمان فراموش کردن اینکه در دهان خود پانسمان دارید راحت بوده و ممکن است گهگاهی از آن قسمت برای جویدن استفاده کنید. این کار نباید مشکلی ایجاد کند. تا زمانی که با آن طرف دهان خود به آهستگی غذا می خورید، مشکلی برای پانسمان موقت ایجاد نخواهد شد.
از مصرف برخی غذاها در طول دوره استفاده از پانسمان موقت دندان باید اجتناب کنید. غذاهای سخت و ترد مانند آجیل ها، شکلات های جویدنی و تافی و جویدن آدامس مثال هایی از این دست هستند. استفاده از این مواد میتواند باعث کنده شدن پانسمان شما شود . باز هم تاکید میکنیم که پانسمان دندان به منظور مراقبت و محافظت از محل تحت درمان است ، پس حتما به توصیه ها و نکاتی که دندانپزشک شما میگوید توجه داشته باشید
سخن پایانی
شما در این مقاله با پانسماندندان آشنا شدید. همچنین از کاربرد و مزایا و معایب پانسمان آشنا شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
مهمترین نکته هنگام زدن مسواک و نخ دندان آن است که باید با دقت و به آرامی انجام شوند از مسواک های دارای برس نرم استفاده کنید و مراقب باشیم باقیمانده موادغذایی از محل پوسیدگی دور شوند و باکترهای مضر نتوانند در آنجا جمع شوند و پوسیدگی را بدتر نمایند. برای استفاده از نخ دندان هم باید بسیار مراقب باشید و در هنگام بیرون آوردن نخ دندان از بین دندان ها، به جای اینکه نخ دندان را به سمت بالا بکشید، آن را از کنار بیرون بیاورید.
دهان خود را با آب گرم بشویید. برای این کار از آب سرد یا داغ استفاده نکنید. همچنین از دهانشویه نیز استفاده نکنید، زیرا درد زیادی ایجاد می کند و در اسرع وقت برای ترمیم دندان خود به دندانپزشک مراجعه نمایید.
