اگر سابقه مراجعه به دندانپزشکی برای پر کردن دندان‌ها یا معالجه ریشه‌ها را داشته باشید پس احتمالاً می‌دانید پانسمان موقت دندان چیست. گاهی اوقات درمان دندانهای شما باید در چند مرحله انجام شود. در طول مدتی که فرایند ترمیم هنوز کامل نشده است، دندان شما پانسمان میشود. اما این پانسمان موقت دندان دقیقاً چیست؟ در این مقاله به برخی نکات درباره علت استفاده از پانسمان دندان و راه‌های مراقبت از آن می‌پردازیم.
فهرست مطالب
- پانسمان دندان چیست؟
- علل پانسمان کردن دندان
- عکس پانسمان دندان
- مواد سازنده ی پانسمان های موقت چیست؟
- انواع پانسمان دندان
- پانسمان پریودنتال دندان چیست؟
- آیا پانسمان کردن دندان درد دارد؟
- پانسمان دندان تا چه زمانی باید باقی بماند؟
- اگر پانسمان دندان افتاد چه کنیم؟
- بعد از افتادن پانسمان دندان چگونه از آن مراقبت کنیم؟
- مزایا و معایب استفاده از پانسمان موقت دندان چیست؟
- علت درد پس از پانسمان چیست؟
- زمان برداشتن پانسمان دندان
- پانسمان دندان عصب کشی شده
- بررسی مراقبت های لازم بعد از انجام پانسمان دندان
- سخن پایانی و سوالات متداول
پانسمان دندان چیست؟
پانسمان دندان به انگلیسی ( Dental dressing ) می شود. پانسمان موقت دندان نقش مهمی در سلامت دندان و لثه ها ایفا می کند. این پانسمان لایه ای است که برای مراقبت و نگهداری دندان های نیمه ترمیم استفاده می شود. اگر چه پانسمان های موقتی دوام بالایی ندارند اما از ورود باکتری به دندان ممانعت می کنند. گاهی اوقات درمان دندانهای شما باید در چند مرحله انجام شود. در طول مدتی که فرایند ترمیم هنوز کامل نشده است، دندان شما پانسمان میشود.
پانسمان موقت دندان اگرچه بسیار ساده به نظر می‌رسد، اما نقش نسبتاً مهمی را در سلامت دندان‌ها و لثه شما ایفا میکند. پانسمان موقت یک نوع پر کردن دندان است که قرار نیست در دراز مدت دوام بیاورد. آنها مواد موقتی هستند که ممکن است خواص درمانی داشته باشند. اگر درمان ریشه به بیش از یک قرار ملاقات نیاز داشته باشد، استفاده از پانسمان موقت نیازاست.
انسمان دندان از جنسی خمیری است که استفاده از آن را بسیار راحت میکند، نام خمیر پانسمان کاویزول است که بعد از استفاده در دهان، آغشته به بزاق دهان میشود و با ترکیب شدن با بزاق دهان واکنش نشان داده و بعد از۳۰ ثانیه، خمیر نرم، سفت و سخت میشود. از پانسمان دندان در دندانپزشکی ها برای حفظ محفظه های باز لثه و دندان در برابر میکروب ها و عفونت ها استفاده میشود. مثلا شما برای عصب کشی به دندانپزشکی مراجعه میکنید و دندانپزشک تصمیم به کشیدن دندان شما میکند تا بعد با دندان دیگری جای خالی را پر کند، مطمئنا همه این کارها از جمله بی حس کردن. تخلیه دندان، کشیدن عصب های پوسیده و… با یک جلسه امکانپذیر نیست! (ابزار دندانپزشکی)
به همین دلیل دندانپزشک قسمتی از کار را انجام می‌دهد و کمی پانسمان دندان برای تان استفاده میکند تا در این فاصله زمانی وضعیت دندان و لثه وخیم تر نشود و آبسه نکند. اگر احیانا پانسمان دندانتان کنده شد، حتما به دندانپزشک جهت پانسمان مجدد مراجعه کنید به این دلیل که هر نوع رطوبت، وارد شدن هوا به دندان، میکروب و عفونت میتواند خطرات جدی و درد بسیاری را برایتان به همراه داشته باشد. پانسمان دندان نقش مهمی درحفظ سلامتی شما دارد.
پر کردن موقت به دلایل مختلفی انجام میشود که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مراقبت‌های اضطراری
- مراقبت‌های فوری
- برای از بین بردن حساسیت و امکان ارزیابی بیشتر دندان
- ذیل درمان کانال ریشه، قبل از ترمیم قطعی
- پوسیدگی گسترده در جایی که ترمیم نهایی فوری در آن زمان نشان داده نمی‌شود و ارزیابی بیشتر در تاریخ بعدی نشان داده میشود.
این پانسمان موقت دندان در دهان مدت کوتاهی داوم دارد . دندان پزشک به شما توصیه می کند که در هنگام خوردن غذا از سمت دیگر دهان استفاده کنید تا به پانسمان موقت دندان فشار وارد نشود و از جای خود بیرون نیاید. گاهی ممکن است که تا چند هفته این پانسمان موقت دندان باقی و تکرار شود .
از خوردن غذاهای سفت و ترد مانند آجیل ، شکلات جویدنی ،تافی و جویدن آدامس خود داری کنید . زیرا این مواد با فشار و چسبیدن به پانسمان موقت دندان باعث بیرون آمدن آن می شود . برای مسواک کردن در هنگام پانسمان موقت دندان از مسواک نرم استفاده شود .در هنگام استفاده از نخ دندان به جایی که به سمت بالا نخ دندان را بکشیم بهتر است از کنار دندان نخ را بیرون بیاوریم تا به پانسمان موقت دندان آسیب نرسد.
علل پانسمان کردن دندان
پانسمان کردن دندان ها روندی موقتی است با این حال دندانپزشک بر اساس شرایط های خاص از پانسمان برای کاهش درد های شدید استفاده می کند؛ برای مثال در جراحی دندان، جلوگیری ازتحریک پذیری، محفوظ کردن پالپ های دندان از پانسمان موقتی دندان بهره می گیرد. علاوه براین زمانی که دندانی عفونت کرده است برای طی کردن روند دندانپزشکی آمادگی لازم را ندارد لذا دندانپزشک برای کاهش دردهای ناشی از خرابی در ابتدا آن را پانسمان کرده و آنتی بیوتیک هایی تجویز می کند تا عفونت دندان فرد از بین برود. (هزینه ارتودنسی دندان)
عکس پانسمان دندان
مواد سازنده ی پانسمان های موقت چیست؟
به طور کلی ماده هایی که برای پانسمان های موقت مورد استفاده قرار می گیرند، اکساید اوژنول و خمیرکاویزول هستند.
زینک اکساید اوژنول
ماده ی اوژنول، خاصیت ضد باکتریایی دارد. در مواقعی که دندان ها پوسیده می شوند، دندانپزشک برای جلوگیری از کشیدن دندان و عصبی کشی، پالپ دندان را خارج می کند و درمقابل آن را با ماده ی اوژنول پر می کند، این فرایند را پالپکتومی می نامند.
خمیر کاویزول
خمیر پانسمان کاویزول ماده ای خمیری با مقاومت بالا است که با ترکیب بزاق دهان استحکام می یابد. خمیر مذکور برای پرکردن حفره های موقت و روند درمان پس از اندودانتیک مورد استفاده قرار می گیرد. خمیر های پانسمانی انواع متفاوتی دارند برای مثال می توان از خمیر لایت کیور و سلف کیور نام برد.
شرکت سازنده ی خمیر کاویزول، Diadent می باشد. همان طور که بیان کردیم در دندانپزشکی از این قبیل پانسمان ها در فاصله های جلسات آماده سازی دندان بهره می گیرند.
یکی از علت هایی که خمیردندان کاویزول را از بقیه روش های پانسمان متمایز می سازد، مواد تشکیل دهنده ی آن می باشد. درواقع برای تولید این خمیر از فلوراید به جای اوژنل استفاده شده است. در دندانپزشکی ازاین قبیل خمیرها برای پرکردن موقت حفره های دندانی نوع I و II بهره می گیرند. علاوه براین، ماده ی خمیر پرکننده، بر اساس زینک سولفات، زینک اکساید، رزین و کلسیم سولفات فرموله شده است.
انواع پانسمان دندان
معمول ترین نوع پانسمان‌دندان شکلی خمیری با رنگ گچی دارد که بعد از قرار گرفتن در حفره دهان خود به خود سخت می شود. طعم انواعی از آن ممکن است برای بعضی از بیماران اندکی تلخ یا ناخوشایند باشد. دلیل شکایت بعضی از بیماران از حس طعم ناخوشایند دهان در روزهای بعد از اتمام عصب کشی (درمان ریشه) ممکن است حل شدن مقادیری از پانسمان در بزاق باشد. انواعی از پانسمان هم وجود دارند که با تاباندن نور فرابنفش سخت می شوند و به آن ها پانسمان نوری گفته می شود. معمولا پانسمان نوری رنگ شیری یا کرم دارد، اگر چه انواعی از آن با رنگ های غیرشایع تری مثل آِّبی و… وجود دارند. (فضا نگهدارنده دندان)
به طور کلی ماده هایی که برای پانسمان های موقت مورد استفاده قرار می گیرند، اکساید اوژنول و خمیرکاویزول هستند.
زینک اکساید اوژنول:
ماده ی اوژنول، خاصیت ضد باکتریایی دارد. در مواقعی که دندان ها پوسیده می شوند، دندانپزشک برای جلوگیری از کشیدن دندان و عصبی کشی، پالپ دندان را خارج می کند و درمقابل آن را با ماده ی اوژنول پر می کند، این فرایند را پالپکتومی می نامند.
خمیر کاویزول:
خمیر پانسمان کاویزول ماده ای خمیری با مقاومت بالا است که با ترکیب بزاق دهان استحکام می یابد. خمیر مذکور برای پرکردن حفره های موقت و روند درمان پس از اندودانتیک مورد استفاده قرار می گیرد.
خمیر های پانسمانی انواع متفاوتی دارند برای مثال می توان از خمیر لایت کیور و سلف کیور نام برد.
شرکت سازنده ی خمیر کاویزول، Diadent می باشد. همان طور که بیان کردیم در دندانپزشکی از این قبیل پانسمان ها در فاصله های جلسات آماده سازی دندان بهره می گیرند. یکی از علت هایی که خمیردندان کاویزول را از بقیه روش های پانسمان متمایز می سازد، مواد تشکیل دهنده ی آن می باشد. درواقع برای تولید این خمیر از فلوراید به جای اوژنل استفاده شده است. در دندانپزشکی ازاین قبیل خمیرها برای پرکردن موقت حفره های دندانی نوع I و II بهره می گیرند. علاوه براین، ماده ی خمیر پرکننده، بر اساس زینک سولفات، زینک اکساید، رزین و کلسیم سولفات فرموله شده است.
پانسمان پریودنتال دندان چیست؟
پانسمان‌های پریودنتال یک مانع فیزیکی هستند که بر روی محل‌های جراحی قرار می‌گیرند تا از بافت‌های در حال بهبودی در برابر نیروهای ایجاد شده در حین جویدن محافظت کنند و در نتیجه راحتی بیمار را فراهم کنند. این پانسمان‌ها همچنین مقداری آتل دندانهای متحرک را در طول بهبودی ایجاد می‌کنند. پس از جراحی پریودنتال، آنها با حفظ سازگاری نزدیک فلپ‌های مخاطی و گرافت‌های لثه با بافت‌های زیرین، به شکل‌دهی بافت‌های تازه‌تشکیل‌شده کمک می‌کنند.
پانسمان‌های پریودنتال با نگه‌داشتن لخته خون اولیه در محل، از خونریزی پس از جراحی جلوگیری می‌کنند. در حال حاضر، هیچ پانسمان پریودنتالی که حاوی عوامل درمانی برای کمک به بهبود باشد، ساخته نشده است.
انواع پانسمان پریودنتال:
۱. پک های حاوی اکسید روی و اوژنول (Zno–اوژنول): این پک براساس واکنش اکسید روی با اوژنول عمل می کند، افزودن تسریع کننده هایی نظیر استات روی موجب می گردد پانسمان برای مدت زمان بیشتری دوام داشته باشد. این پک بصورت یک مایع و یک پودر عرضه می شود که پیش از استفاده مخلوط می گردد. این نوع از پانسمان ها ممکن است سبب بروز واکنش آلرژیک شوند (قرمزی منطقه و سوزش).
۲. پک های حاوی اکسید روی بدون اوژنول: این نوع از پانسمان ها براساس واکنش بین اکسیدهای فلزی و اسید چرب عمل می کند. این نوع پک حاوی دو تیوب است. تیوب اول حاوی اکسیدهای فلزات مختلف (عمدتاً اکسید روی) و Lorothidol (یک ماده ضد قارچ) می باشد و تیوب دوم شامل اسیدهای کربوکسیلیک غیر یونیزه و ماده Chlorothymol (عوامل ضد باکتری) است. مقدار مساوی از هر دو تیوب بلافاصله قبل از استفاده با هم مخلوط می شود. زمان سفت شدن خمیر به دلیل اضافه کردن یک ماده کندکننده، کمی طولانی تر است.
۳. پک های فاقد اکسید روی و اوژنول: سایر پک های غیر اوژنول مانند Light curing dressing به عنوان مثال Barricaid، برای پانسمان منطقه دندان قدامی مفید است و بویژه پس از عمل جراحی Mucogingivall به دلیل ظاهر مطلوب آن مناسب است و می توان از آن بدون جابجایی بافت های نرم استفاده کرد. این نوع پانسمان برای شرایطی که فلپ اپیکالی باید حفظ شود (با توجه به حالت نرم آن قبل از درمان) مناسب نیست.
۴. جایگزین های پانسمان پریودنتال: سیانواکریلات ها از این نوع پانسمان که بصورت مایع است بطور مستقیم بر روی زخم استفاده می شود.
۵. مواد بهساز بافت (ژل متاکریلات)
آیا پانسمان کردن دندان درد دارد؟
به‌طورکلی نه اما مواردی وجود دارد که باید به آن اشاره کنیم. ازآنجایی‌که برای ترمیم یا کشیدن دندان از بیحسی استفاده می‌کنند پس خود روند پانسمان کردن دندان‌دردی را ایجاد نمی‌کند. اما در مواردی که دندان دچار پوسیدگی شدید دندان باشد ممکن است پس از بین رفت تأثیر ماده بیحسی؛ در ناحیه دهان خود احساس درد داشته باشید و تازه وجود پانسمان‌دندان را حس کنید. در این حالت یک مسکن جزئی نیز میتواند درد را ساکن کند. (ترمیم دندان پوسیده در خانه)
در مواردی چون درمان عصب‌کشی مخصوصاً وقتی پانسمان بلند باشد میتواند درد شدیدی را در ناحیه فک ایجاد کند، در این حالت می‌توانید به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا پانسمان را کوتاه‌تر کند. در سایر موارد نیز مشکلاتی چون درد محل ورود سوزن پزشکی، آفت، زخم تروماتیک و … باعث ایجاد درد پانسمان دندان شود. این موارد نیز با برطرف‌شدن علت ایجاد درد درمان میشوند.
پانسمان دندان تا چه زمانی باید باقی بماند؟
پانسمان همواره و فارغ از نوع آن باید به طور موقت استفاده شود. پس حتماً پس از طی شدن زمان درمان یا زمانی که پزشک به شما توصیه است، جهت کشیدن پاسمان دندان اقدام کنید. اگر پانسمان شروع به تکه شدن یا ریختن کند یعنی باید سریعاً آن را بکشید و درمان دندان خود را ادامه دهید.
به طور معمول عمر پانسمان‌دندان بین دوتا چهار هفته است که البته این موضوع بستگی به جنس پانسمان و نیاز درمانی دارد. دقت کنید که به‌هیچ‌عنوان نباید زمان کشیدن پانسمان به تعویق بیفتد چرا که ممکن است علاوه بر کند کردن روند درمان، مشکلاتی چون شکستن دندان، عفونت و پیشرفت پوسیدگی را ایجاد کند.
اگر پانسمان دندان افتاد چه کنیم؟
به محض افتادن پانسمان‌دندان باید به دندانپزشک معالج خود مراجعه کنید تا آن را ترمیم کند. اگر در آن زمان مشخص به دندانپزشک خود دسترسی ندارید مراقبت های پانسمان‌دندان که در ادامه آمده است را مطالعه کنید تا در حد امکان از عفونت دندان و آسیب به دندان جلوگیری کنید. پانسمان‌دندان به صورت موقتی می باشد و نهایتا در مدت زمان یک ماه در دهان استفاده می شود. اگر مراقبت لازم صورت نگیرد در طول این بازه ی زمانی افتادن پانسمان‌دندان امری طبیعی است. زمانی که چنین حادثه ای رخ دهد باید اقدامات لازم در اسرع وقت صورت بگیرد زیرا ممکن است به عفونت دندان منجر گردد.
عفونت دندان یکی از شایع ترین مشکلات در مواقع افتادن پانسمان‌دندان است. دندانپزشک معمولا بعد از عصب کشی و درمان ریشه دندان و یا دلایل گوناگونی پانسمان های دندان را انجام می دهند. به طور مثال برای برخی افراد که نیاز به پر کردن دندان دارند، نمی توان اقدامات پر کردن دندان را در یک جلسه انجام داد و به همین دلیل برای چنین مواردی نیاز است پانسمان‌دندان صورت بگیرد تا شرایط برای اقدامات بعدی فراهم گردد. (انواع کامپوزیت دندان)
بعد از افتادن پانسمان دندان چگونه از آن مراقبت کنیم؟
پانسمان‌دندان همانطور که در بالا به آن اشاره شد برای دلایل مختلفی انجام می شود، که دندان برای مرحله ی بعدی آماده شود.
- در برخی مواقع که دردهای دندانی شدید است نیز می توان از پانسمان های دندان استفاده کرد. این امر سبب می شود درد تسکین یافته و شرایط برای بهبودی و درمان آن فراهم شود. نکته ویژه ای که در حین پانسمان های دندان وجود دارد و به شما کمک می کند از افتادن پانسمان های دندان جلوگیری کنید، رعایت بهداشت دهان و دندان است. در صورتی که پانسمان‌دندان افتاد بدین ترتیب دهان را شستشو دهید و از آن مراقبت کنید.
- در طول این بازه مسواک زدن صحیح و منظم و استفاده صحیح از نخ دندان و دهانشویه توصیه می شود. البته باید مسواک زدن و نخ دندان را به آرامی و با احتیاط انجام دهید.
- غذا را در سمت دیگر دهان که پانسمان‌دندان وجود ندارد بجوید. از خوردن غذاهای سخت و چسبنده به شدت خودداری کنید. زیرا سبب شل شدن پانسمان های دندان می شود و در آخر احتمال افتادن و کنده شدن پانسمان را افزایش می دهند. در بیشتر پانسمان های دندان از نوعی مسکن استفاده می شود که به طور قابل ملاحظه ای درد را تسکین می دهد. در مواقعی که پانسمان افتاده است نیز به هیچ عنوان با سمتی که پانسمان افتاده غذا نخورید.
- مراقب باشید زبان یا جدار داخل دهان را گاز نگیرید. این مشکل ممکن است در حین غذا خوردن و یا حرف زدن برای شما اتفاق بیافتد. اگر پانسمان‌دندان افتاده باشد ممکن است با بی احتیاطی جدار داخل دهان را زخمی کنید.
اگر پانسمان‌دندان افتاد تا زمان مراجعه به دندانپزشک مراقبت های لازم را به عمل آورید تا هیچگونه باقی مانده غذا به داخل حفره دندان نفوذ نکند.
مزایا و معایب استفاده از پانسمان موقت دندان چیست؟
همانطور که از اسم آن می توان حدس زد، پانسمان های موقت دندان هیچگاه برای مدت طولانی مورد استفاده قرار نمی گیرند. به عبارت دقیق تر، در اکثر موارد از این پانسمان ها کم و بیش حدود یک ماه استفاده می شود. احتمال درآمدن، تحلیل رفتن و شکستگی این پانسمان ها وجود دارد. احتمالاً خیلی زود می خواهید جای پانسمان موقت خود را با پرکردگی دائمی عوض کنید. (سند بلاست دندانپزشکی)
اگر نتوانید به موقع پانسمان موقت دندان را جایگزین کنید، امکان دارد دندان دچار عفونت دندان شده یا با مشکلات دیگری مواجه شوید. بسیاری از درمان های اورژانسی دندانپزشکی بدون پانسمان موقت انجام شدنی نیستند. ولی این مورد نیز دارای مزایا و معایبی است :
مزایای پانسمان دندان :
چنین پانسمان هایی در مواقع دندان درد و برای تسکین درد بسیار مناسب هستند. پانسمان‌دندان معمولاً حاوی اوژنول هستند. این ماده مسکن و ضدعفونی کننده بوده و در داروهای رایج و در دسترسی مانند روغن میخک وجود دارد.
معایب پانسمان‌دندان :
متأسفانه، همانطور که از اسم آن ها برمی آید، این پانسمان ها موقت بوده و طول عمر زیادی ندارند. بسیار محتمل است که در یک ماه این پانسمان ها از جای خود درآمده یا دچار شکستگی و فرسودگی شوند. اگر برای شما از پانسمان‌دندان استفاده شده، سریعاً برای جایگزینی آن با ترمیم دائم اقدام کنید.
علت درد پس از پانسمان چیست؟
۱- گاهی پانسمان‌دندان درمورد دندانهایی صورت میگیرد که دچار پوسیدگی عمیق بوده اند ولی بیمار درد و ناراحتی نداشته و عکس و رادیوگرافی هم بصورت صد در صد پرکردنی یا عصب کشی بودن دندان را مشخص نمی کند. در این گونه موارد برای مشخص شدن وضعیت دندان ( از نظر انجام عصب کشی یا پرکردن ) دندانپزشک اقدام به برداشتن پوسیدگی و بررسی عملی وضعیت میکند و در نهایت، دندان را پانسمان مینماید.
اینگونه بیماران دراغلب اوقات پس از رسیدن به منزل و پایان بیحسی دچار دندان درد میشوند که گاه به شدت آزار دهنده است. این درد معمولاً با مصرف تعدادی مسکن و در طی ۲۴ ساعت تسکین می یابد ولی در مواقعی که درد بیش از ۲۴ ساعت، تداوم یابد نیازمند مراجعه مجدد به دندانپزشک و بررسی مجدد و یا در صورت امکان، انجامِ درمانِ اصلی (درمان ریشه یا عصب کشی ) است.
۲- در صورتی که پانسمان برای ساکت کردن درد انجام شده باشد ، احتمال ادامه درد وجود دارد و توقع تسکین ۱۰۰% درد، از پانسمان بیهوده است. برای تسکین کامل درد در صورت امکان کار اصلی و استاندارد ( درمان ریشه یا عصب کشی ) را سریعتر شروع کنید در غیر اینصورت تا ۲۴ ساعت از داروهای مسکن خوراکی ( یا تزریقی ) استفاده کنید. پس از ۲۴ ساعت، در صورت غیر قابل تحمل بودن درد حتماً به مرکز مراجعه کنید. انجام درمانِ اصلی ( درمان ریشه یا عصب کشی ) در اغلب موارد سبب کاهش بسیار زیاد درد میگردد. البته گاهی حتی پس از درمانِ اصلی نیز درد میتواند ادامه پیدا کند .
۳- در مواردی، مخصوصاً پس از درمان عصب کشی در صورتی که پانسمان‌دندان بلند باشد، دندان عصب کشی شده زودتراز دندانهای دیگر به فک مقابل رسیده، درد شدیدی بوجود می آید. دراین موارد حتماً بایستی جهت کوتاه کردن پانسمان مراجعه نمائید.
- در بسیاری از موارد، علت درد پس از پانسمان، کوبیده شدن وگیرِ غذا در لای دندان‌پانسمان شده ودندان کناریش وفشار بر روی لثه میباشد.
- گاهی اوقات، درد پس از پانسمان، ناشی از مواردی مثل: درد محل ورود سوزن، ایجاد آفت، سوختگی پنبه، زخم تروماتیک و … است .
زمان برداشتن پانسمان دندان
زمان برداشتن پانسمان‌دندان به نوع درمان دندانپزشکی که انجام شده است بستگی دارد. به طور کلی، پانسمان‌دندان موقتی است و باید ظرف چند روز یا چند هفته برداشته شود. در برخی موارد، مانند عصب کشی دندان، پانسمان موقت تا زمان آماده شدن پرکردگی دائم دندان روی دندان باقی می ماند. در این موارد، دندانپزشک به شما اطلاع خواهد داد که چه زمانی پانسمان موقت باید برداشته شود. (وارنیش دندان)
اگر پانسمان‌دندان شما زودتر از موعد افتاد، باید در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. افتادن پانسمان دندان می تواند باعث شود که دندان شما در برابر پوسیدگی و عفونت آسیب پذیر شود.
در ادامه چند نکته برای مراقبت از پانسمان دندان آورده شده است:
- در دو ساعت اولیه به هیچ وجه چیزی نجوید.
- هرگز از غذا های سفت و ترد، تنقلات، شکلات و آبنبات استفاده نکنید.
- از نوشیدنی های داغ، الکلی و گازدار دوری کنید.
- از مسواک و نخ دندان به طور مرتب استفاده کنید؛ ولی با در نظر گرفتن شرایط بالا.
- هرگز آب دهانتان را با شدت مک نزنید یا به بیرون نریزید، به دلیل اینکه احتمال دارد زخم لثه تان باز شود و خونریزی کند.
- حتماً در نظر داشته باشید که جویدن را به ردیف مقابل پانسمان دندان بسپارید و هرگز از قسمت دندان آسیب دیده برای جویدن استفاده نکنید.
توجه داشته باشید که در صورت کنده شدن پانسمان حتماً به دندانپزشک جهت تمدید آن مراجعه کنید، زیرا دندان بدون پانسمان مستعد جذب میکروب بالایی است که این امر ممکن است خطراتی نظیر آبسه را به دنبال داشته باشد. (هزینه کورتاژ لثه)
پانسمان دندان عصب کشی شده
درمان عصب کشی بسته به تعداد کانال های دندان، نوع درمان (درمان اولیه یا درمان مجدد) و پیچیدگی درمان بین نیم تا یک ساعت و نیم طول می کشد. در صورت نبودن عفونت یا پیچیدگی خاص، درمان به صورت یک جلسه ای انجام می شود. در بعضی موارد که دندان دچار عفونت حاد شده باشد، نیاز به قرار دادن مواد دارویی داخل دندان هست که ضدعفونی از داخل ریشه دندان صورت گیرد، در این حالت پر کردن ریشه دندان (اتمام RCT) در جلسه دوم صورت می گیرد.
مراحل عصب کشی و پانسمان‌دندان:
- ابتدا دندان پزشک با کمک بی حسی های مخصوص دندان و لثه بیمار را بی حس میکند .
- سپس در تاج دندان محفظه ای به وجود می آورد تا به قسمت عاج دندان دسترسی پیدا کند .
- با کمک ابرار های مخصوص قسمت زرد رنگ عاج را کامل تخلیه میکند .
- دیواره های داخلی دندان به خصوص قسمت عاج ، ریشه و عصب ها و نوک ریشه باید کاملا تراشیده و تمیز شود تا باکتری ها و پوسیدگی از بین برود .
- در قسمت های آخر دندانپزشک یا استفاده از مواد مخصوص پر کردن دندان ، دندان را پر میکند ، این قسمت نقش عاج را بازی میکند .
- سپس روکش مصنوعی که همان مینای دندان است گذاشته میشود ، تا به دندان فرمی طبیعی بدهد و از ورود باکتری ها جلوگیری کند .
- و در آخر دندان و لثه پانسمان میشود تا التهاب لثه بخوابد و کمی درد لثه را تسکین دهد .
بررسی مراقبت های لازم بعد از انجام پانسمان‌دندان
- حداقل باید تا یک ساعت از خوردن و جویدن با دندان‌پانسمان شده اجتناب کنید. بهتر است پس از آن نیز از غذاهای نرم استفاده کنید و سعی کنید با طرفی از دهان خود که پانسمان ندارد غذا بخورید.
- ازآنجایی‌که پانسمان به‌صورت موفقت استفاده میشود، وجود لبه‌های نامناسب و با شکل غیرطبیعی یا زبری طبیعی است و نیازی به اصلاح ندارد اما اگر که لبه‌های تیز باعث اذیت و آزار لب یا زبان شما میگردد و یا حتی ایجاد زخم میکند، حتماً برای رفع تیزی به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- اگر در همان ساعات ابتدایی پانسمان یا به‌محض ترک کردن دندانپزشکی با مواردی چون ریزش لبه پانسمان مواجه شدید نگران نشوید و تنها درصورتی‌که کل پانسمان ریخته باشد و یا حجم عظیمی از زخم نمایان شده باشد نیاز است که پانسمان مجدد صورت گیرد.
- برای احتیاط بیشتر از مسواک‌های نرم استفاده کنید تا پانسمان شما دچار آسیب نشود. همچنین برای سهولت کار از خوردن غذاهای سخت و ترد مانند آجیل‌ها، شکلات‌های جویدنی و تافی و.. جدا خودداری کنید.
مراقبت از پانسمان موقت دندان هنگام مسواک زدن و استفاده از نخ دندان:
بعد از اینکه دندان شما به صورت موقت پانسمان شد، ممکن است در مورد مسواک زدن دندان ها دچار نگرانی شوید. اما مشخصاً مسواک زدن دندانی که به طور موقت پانسمان شده به شکلی که دیگر دندان ها را مسواک می زنید هیچ اشکالی ندارد. برای احتیاط بیشتر، از مسواک های دارای برس نرم یا فوق نرم استفاده کنید و به آرامی ولی به صورت کامل مسواک بزنید.
استفاده از نخ دندان برای دندان تازه پر شده مستلزم دقت زیاد است. اگر پرکردگی به لبه دندان رسیده باشد، برای استفاده از نخ دندان باید بسیار مراقب باشید. در هنگام بیرون آوردن نخ دندان از بین دندان ها، به جای اینکه نخ دندان را به سمت بالا بکشید، آن را از کنار بیرون بیاورید تا به پانسمان موقت دندان گیر نکرده و باعث درآمدن آن نشود. (هزینه بلیچینگ دندان)
به طور کلی چنانچه مراقبت های لازم را به عمل آورید، پانسمان موقت‌دندان تا هنگام مراجعه بعدی به دندانپزشک یا حتی گاهی تا حدود یک ماه دوام کافی را خواهد داشت. اما در صورتی که بنا بر هر دلیلی این پانسمان از دندان و محل مورد نظر خارج و یا کنده شد ، جای نگرانی نیست ، در این مورد با دندانپزشک خود مشورت داشته باشید تا در صورت نیاز مجددا آن را تمدید نماید.
مراقبت از پانسمان موقت دندان هنگام غذا خوردن:
تا جایی که امکان دارد از خوردن غذا با آن سمتی از دهان که پانسمان موقت شده است خودداری کنید. گاهی ممکن است نیاز باشد پانسمان موقت دندان چندین هفته یا بیشتر ادامه یابد، در طول این زمان فراموش کردن اینکه در دهان خود پانسمان دارید راحت بوده و ممکن است گهگاهی از آن قسمت برای جویدن استفاده کنید. این کار نباید مشکلی ایجاد کند. تا زمانی که با آن طرف دهان خود به آهستگی غذا می خورید، مشکلی برای پانسمان موقت ایجاد نخواهد شد.
از مصرف برخی غذاها در طول دوره استفاده از پانسمان موقت دندان باید اجتناب کنید. غذاهای سخت و ترد مانند آجیل ها، شکلات های جویدنی و تافی و جویدن آدامس مثال هایی از این دست هستند. استفاده از این مواد میتواند باعث کنده شدن پانسمان شما شود . باز هم تاکید میکنیم که پانسمان‌دندان به منظور مراقبت و محافظت از محل تحت درمان است ، پس حتما به توصیه ها و نکاتی که دندانپزشک شما میگوید توجه داشته باشید. (روکش استیل دندان کودک)
سخن پایانی
شما در این مقاله با پانسمان‌دندان آشنا شدید. همچنین از دوام پانسمان دندان عصب کشی شده آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
مهمترین نکته هنگام زدن مسواک و نخ دندان آن است که باید با دقت و به آرامی انجام شوند از مسواک های دارای برس نرم استفاده کنید و مراقب باشیم باقیمانده موادغذایی از محل پوسیدگی دور شوند و باکترهای مضر نتوانند در آنجا جمع شوند و پوسیدگی را بدتر نمایند. برای استفاده از نخ دندان هم باید بسیار مراقب باشید و در هنگام بیرون آوردن نخ دندان از بین دندان ها، به جای اینکه نخ دندان را به سمت بالا بکشید، آن را از کنار بیرون بیاورید.
دهان خود را با آب گرم بشویید. برای این کار از آب سرد یا داغ استفاده نکنید. همچنین از دهانشویه نیز استفاده نکنید، زیرا درد زیادی ایجاد می کند و در اسرع وقت برای ترمیم دندان خود به دندانپزشک مراجعه نمایید.
