در حوزه دندانپزشکی، روکش‌ها به عنوان راه حل نهایی و آخرین روش برای نجات دندان‌های آسیب دیده مورد استفاده قرار می‌گیرند. در واقع، آنها به عنوان درمانی نهایی برای حفظ و نگهداری تاج دندان‌ها به کار می‌روند. هنگامی که دندان‌ها به حدی آسیب دیده باشند که ترمیم آنها با استفاده از روش‌های معمولی مانند پر کردن دندان امکان‌پذیر نباشد، به جای آن، از روکش دندان استفاده می‌شود. در این صفحه، شما با توضیحات کاملی درباره این روش ترمیمی آشنا خواهید شد.
روکش دندان چیست؟
روکش دندان، که به عنوان تاج دندان مصنوعی نیز شناخته می‌شود، یک نوع پروتز دندانی است که برای هر فرد به صورت شخصی‌سازی شده است. این به این معناست که وسعت، شکل و شرایط تخریب تاج دندان مشخص می‌کند که روکش دندان باید چگونه ساخته شود تا بتواند به عنوان جایگزین تاج دندان طبیعی عمل کرده و روی ریشه دندان قرار گیرد و کل دندان را در بر بگیرد. ساخت روکش دندان به عنوان یک پروتز در لابراتورهای مجهز با استفاده از مواد و تجهیزات ویژه انجام می‌شود تا بتواند بهترین شباهت ظاهری با دندان طبیعی داشته باشد و عملکرد برتری را به عنوان جایگزینی برای تاج دندان اصلی داشته باشد.
پروتز دندانی به چه معناست؟
پروتزها، اندام‌های مصنوعی هستند که توسط تخصصی‌ها برای جایگزین کردن اندام‌هایی که از بین رفته‌اند، استفاده می‌شوند. این تخصصی‌ها همواره سعی می‌کنند که این پروتزها بیشترین شباهت را با اندام‌هدف داشته باشند. به همین ترتیب، در مورد پروتز دندانی نیز مفهوم پروتز به همان معنا تعبیر می‌شود. هر ابزار یا وسیله‌ای که برای جایگزینی دندانی که از بین رفته یا دندانی که آسیب دیده استفاده می‌شود، به عنوان یک پروتز دندانی شناخته می‌شود. در صنعت بهداشت و درمان، از انواع مختلف پروتزهای دندانی استفاده می‌شود، از ایمپلنت‌ها تا لمینت‌ها، که همه آنها پروتزهایی هستند که برای بیماران به وفور ساخته و استفاده می‌شوند. در این مقاله، تمرکز بر بررسی و معرفی یکی از پرکاربرترین انواع پروتزهای دندانی به نام روکش دندان خواهد بود.
دقیقا چه زمانی به روکش دندان نیاز داریم؟
با توجه به تفسیرهای ارائه شده، نیاز به روکش دندان در زمان‌هایی به وجود می‌آید که هیچ یک از روش‌های حفظ‌کارانه تر به دلیل از دست رفتن حجم قابل توجه بافت دندانی قابل استفاده نیستند. برخی از شرایط که تنها روش ترمیمی ممکن برای آنها روکش دندان است، عبارتند از:
شکستگی های وسیع دندانی
هنگامی که حجم قابل توجه‌ای از یک یا چند دندان به دلیل شکستگی‌های گسترده از بین رفته باشد، می‌توان از روکش برای بازسازی دندان استفاده کرد. با این حال، باید توجه داشت که در بسیاری از موارد شکستگی دندان، با استفاده از ترمیمات کامپوزیتی یا بیلداپ‌های کامپوزیتی، دندان قابل بازسازی است و نیازی به تراش دندان و از بین بردن بافت باقیمانده دندان برای قرار دادن روکش وجود ندارد.
پوسیدگی‌های گسترده و عمیق
گاهی در دندان‌هایی که به دلیل پوسیدگی‌های جدی و گسترده، بافت کمی از آنها باقی مانده است، گزینه دیگری به جز روکش کردن دندان وجود ندارد. البته در بسیاری از موارد، این دندان‌ها نیازمند درمان ریشه، پست و کور، و جراحی افزایش طول تاج هستند، و در مرحله آخر برای حفظ دندان، روکش بر روی آنها قرار می‌گیرد.
ایمپلنت‌های دندانی
روکش‌های ایمپلنت جزئی از روش‌های درمانی ایمپلنت هستند و چند ماه پس از جراحی ایمپلنت بر روی فیکسچر ایمپلنت قرار می‌گیرند.
بریج‌های دندانی
هنگامی که فرد یک یا چند دندان را از دست می‌دهد و به هر دلیلی قادر به استفاده از ایمپلنت نیست و در عین حال دندان‌های دو طرف ناحیه بی‌دندانی دچار آسیب و تخریب هستند (شامل پوسیدگی‌ها و یا پرکردگی‌های قدیمی)، می‌توان از بریج‌های دندانی استفاده کرد.
بریج‌های دندانی در واقع روکش‌های متصل به یکدیگر هستند که با اتصال دندان‌های دو طرف ناحیه بی‌دندانی، فضای بی‌دندانی را پر می‌کنند.
انواع روکش های دندانی کدامند ؟
روکش ها می توانند به انواع زیر ساخته شوند:
روکش‌های فلزی
روکش‌های فلزی ساخته می‌شوند که تنها از فلز تشکیل شده‌اند، مانند طلا، پلاتینیوم و آلیاژهای فلزی مانند کبالت-کروم و نیکل-کروم.
روکش‌های فلزی در برابر فشارها و عمل جویدن دندانی به خوبی مقاومت می‌کنند و تقریباً می‌توان آنها را به عنوان پایدارترین نوع روکش در نظر گرفت. همچنین، روکش‌های فلزی به ندرت شکسته یا آسیب دیده می‌شوند. اما مشکل اصلی این روکش‌ها ممکن است رنگ تیره فلزی آنها باشد.
روکش‌های فلزی ممکن است برای دندان‌های خلفی (دندان‌های عقب) که کمتر قابل مشاهده هستند، یک انتخاب مناسب باشند. همچنین، از آنجا که این روکش‌ها تنها از فلز ساخته می‌شوند، نیاز به تراش کمتری از بافت دندان نسبت به روکش‌های فلز سرامیک (PFM) دارند.
روکش‌های تمام سرامیک
روکش‌های تمام سرامیک، همانطور که از نامشان مشخص است، کل ساختار آنها از سرامیک تشکیل شده است. این روکش‌ها از لحاظ زیبایی نسبت به سایر انواع روکش‌ها شفافتر و طبیعی‌تر هستند. اگرچه، این روکش‌ها انواع متفاوتی دارند و در آنها میزان حفظ رنگ در انواع مختلف آنها متفاوت است.
بطور کلی، روکش‌های تمام سرامیک برای پوشش دادن دندان‌های قدامی (دندان‌های جلویی) یک انتخاب بسیار مناسب هستند. از لحاظ استحکام، این نوع روکش‌ها نسبت به سایر انواع دیگر کمتر استحکام دارند، بنابراین با در نظر گرفتن اولویت‌های درمانی، باید انتخاب شوند.
روکش‌های فلزسرامیک (PFM)
روکش‌های فلزسرامیک، که به اختصار PFM نیز شناخته می‌شوند، از حدود سال 1950 در زمینهٔ دندانپزشکی استفاده می‌شوند. این نوع روکش‌ها به مدت سال‌ها به عنوان استاندارد طلایی برای بازسازی دندان‌ها شناخته می‌شدند.
روکش‌های فلزسرامیک دارای یک فریم یا زیرساخت فلزی هستند که روی آن یک لایه از سرامیک یا چینی قرار می‌گیرد. برخلاف روکش‌های فلزی، این روکش‌ها به دلیل وجود لایهٔ سرامیکی می‌توانند با رنگ دندان هماهنگ شوند. با این حال، بخش سرامیکی این روکش‌ها شکننده‌تر است و ممکن است شکستگی و پریدگی رخ دهد.
گاهی اوقات فریم فلزی زیرسطح سرامیکی به صورت یک خط تیره در لبهٔ روکش قابل مشاهده است که بر زیبایی آن تأثیر می‌گذارد. برای جلوگیری از این مشکل، دندانپزشک لبهٔ روکش را به میزان بسیار کمی زیر خط لثه قرار می‌دهد. با این حال، اگر لثهٔ فرد تحلیل شود، این خط تیره رنگ قابل مشاهده خواهد بود و به زیبایی لبخند آسیب می‌رساند.
اگرچه در دهه‌های اخیر روکش‌های PFM به طور کلی کاهش یافته‌اند و روکش‌های مدرن تر و زیباتری مانند روکش‌های تمام سرامیک جایگزین آنها شده‌اند، اما هنوز می‌توانند یک گزینهٔ بسیار مناسب برای دندان‌های خلفی (دندان‌های عقبی) و پل‌های دندانی باشند که برای دوام بیشتر به فلز نیاز دارند.
روکش دندانی مناسب برای شما کدام نوع است؟
هر یک از انواع روکش‌های اشاره شده، مزایا و معایب خود را دارند. انتخاب مناسب بین انواع مختلف روکش‌ها به دو عامل اساسی وابسته است: “استحکام” و “زیبایی”. این دو عامل در انتخاب روکش مناسب بسیار اهمیت دارند. البته، اولویت هر یک از این دو عامل نسبت به یکدیگر تعیین کننده‌ی طرح درمان نهایی است.
علاوه بر دو عامل اصلی مذکور، عوامل دیگری نیز در انتخاب روکش دندانی تأثیر دارند، از جمله:
- موقعیت دندان (دندان‌های عقبی یا دندان‌های قدامی)
- تعداد دندان‌های آسیب دیده و نیازمند روکش
- ترجیحات شما
- نظر دندانپزشک ترمیمی و زیبایی.
با توجه به این عوامل، می‌توان روکش دندانی مناسب برای شما را انتخاب کرد. برای تعیین نوع روکش دندانی بهتر، مناسب واحتمالاً بهترین، بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید.
مراحل انجام روکش دندان به چه صورت است ؟
تعداد جلساتی که جهت آماده سازی و تحویل روکش های دندانی نیاز است به نوع روکش بستگی دارد.
مرحله اول: آماده‌سازی اولیه
مرحله اول در تمامی نوع‌های روکش دندان مشترک است و شامل آماده‌سازی دندان می‌شود. البته، در بعضی موارد ممکن است دندان نیاز به درمان‌های دیگر مانند درمان ریشه و ترمیم داشته باشد.
آماده‌سازی دندان‌ها پس از انجام درمان‌های اولیه انجام می‌شود و شامل تراش سطح جونده و اطراف دندان می‌شود. میزان تراش دندان‌ها بسته به نوع روکشی که قرار است بر روی آنها قرار گیرد، متفاوت خواهد بود.
بعد از آماده‌سازی دندان، قالب‌گیری از دندان با استفاده از مواد ویژه‌ای که جهت انتقال به آزمایشگاه استفاده می‌شود، انجام می‌شود. علاوه بر قالب‌گیری از دندان مورد نظر، قالب فک مقابل نیز تهیه می‌شود. این کار به این دلیل است که تکنسین آزمایشگاه با برقراری رابطه فکی به درستی، بتواند روکش را با تماس صحیح با دندان‌های مقابل بازسازی کند.
مرحله دوم: بررسی زیرساخت روکش
در این مرحله، فریم یا زیرساخت روکش روی دندان بررسی می‌شود. در روکش‌های فلزی، فریم از جنس فلزی است و در روکش‌های کاملاً سرامیکی، از یکی از انواع سرامیک تشکیل شده است. در این مرحله، رنگ روکش نهایی بر اساس انتخاب فرد مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس دوباره به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
مرحله سوم: اعمال لایه سرامیکی
در این مرحله، لایه سرامیکی به فریم اضافه می‌شود و روکش به طور کامل ساخته می‌شود. سپس از نظر اندازه، شکل، رنگ و نواحی تماس با دندان‌های مجاور و مقابل بررسی و بررسی می‌شود. در صورت نیاز به تغییرات، آنها اعمال می‌شوند و سپس کار برای گلیز نهایی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
مرحله چهارم: نصب روکش
در مرحله آخر، روکش برای گلیز نهایی در کوره قرار می‌گیرد و سپس به طریق چسباندن با سمان (چسب) موقت یا دائمی روی دندان‌ها نصب می‌شود. البته، در مورد برخی از روکش‌های کاملاً سرامیکی که ساختار یکپارچه (مونولیتیک) دارند و همچنین در روکش‌های فلزی، مرحله دوم که شامل بررسی فریم است، حذف می‌شود.
روش تراش دندان برای روکش به چه صورت است؟
قبل از ساخت روکش دندانی توسط آزمایشگاه، دندان آسیب دیده باید تحت درمان قرار گیرد و آماده شود. آمادگی دندان برای روکش شامل مرحله تراش دندان است که با رعایت مراحل مشخصی انجام می‌شود.
مرحله 1: بی‌حس کردن دندان
قبل از آغاز فرآیند، تخصصی در حوزه ترمیم و زیبایی دندان باید دندان و بافت لثه‌ای که آن را احاطه می‌کند را بی‌حس کند. در صورتی که دندان قبلاً تحت درمان ریشه قرار گرفته باشد، نیازی به بی‌حسی نخواهد بود. با این حال، تخصصی ممکن است لازم بداند که بی‌حس کردن لثه اطراف دندان همچنان ضروری است.
مرحله 2: آماده‌سازی (شکل‌دهی) دندان
الف) مقداری از ساختار دندان باید تراش شود
روکش‌ها خود دارای ضخامت خاصی هستند و برای امکان قرار دادن آنها روی دندان، دندان باید تراش شود؛ در غیر این صورت، نمی‌توان روکش را نصب کرد. تراش دندان برای روکش باید با دقت و مهارت زیادی انجام شود تا از آسیب به دندان‌های مجاور و دندانی که در حال تراش است، جلوگیری شود.
تخصصی در حوزه ترمیم و زیبایی دورتا دور تاج مورد نظر را تراش می‌دهد. میزان تراش دندان برای روکش دندان‌ها معمولاً بین یک و نیم تا دو میلیمتر است. این میزان تراش برای نصب روکش‌های سرامیکی و فلز-سرامیکی استفاده می‌شود. برای روکش‌های طلا، میزان تراش کمتری نیاز است.
ب) تراش دندان برای روکش باید شکل مناسبی به دندان بدهد
علاوه بر کاهش اندازه کلی تاج دندان، دندانپزشک باید آن را به گونه‌ای تراش دهد که به طور کلی شکل مخروطی داشته باشد. هدف از این شکل‌دهی آن است که بتوان روکش را به راحتی بر روی دندان تراش شده قرار داد و از حفظ و پایداری آن اطمینان حاصل کرد.
(توجه: هیچ روکشی تنها با استفاده از سمان ثابت نمی‌شود. زیرا هیچ سمانی به تنهایی قوی بوده و قادر به تثبیت روکش نمی‌باشد. به جای آن، شکل دندان که روکش بر روی آن قرار می‌گیرد، نقش مهمی در ثبات و پایداری نهایی روکش ایفا می‌کند. بنابراین، تراش دندان برای روکش توسط دندانپزشک، بسیار اهمیت دارد.)
علت درد دندان پس از تراش برای نصب روکش چیست؟
همانطور که می‌دانید، برای نصب روکش دندان، لازم است دندان تراش شده و برای مدتی در این حالت باقی بماند تا روکش آماده شود. در این مدت، برخی از بیماران ممکن است دچار درد دندان شده و این مسئله می‌تواند منجر به نگرانی آنها شود. به همین دلیل، مفید است با دلایل درد دندان پس از تراش برای نصب روکش آشنا شوید.
در هنگام آماده‌سازی دندان برای نصب روکش، دندانپزشک تخصصی برای تراشیدن دندان اقدام می‌کند و این کار نیازمند دقت و ظرافت ویژه است. در طول فرآیند تراش دندان، ضخامت قابل توجهی از مینای دندان برداشته می‌شود و در نتیجه، لایه‌ای از محافظت از روی عاج دندان از بین می‌رود. به عبارت دیگر، با تراشیدن مینای دندان که برای محافظت از عصب‌های دندان در برابر تحریکات محیطی وجود داشت، دندان حساس می‌شود و بیمار احساس درد می‌کند.
مدت زمان درمان روکش چقدر است؟
بدون در نظر گرفتن درمان‌های اولیه‌ای که ممکن است نیاز باشد (مانند افزایش طول تاج، درمان ریشه، بیلداپ دندان و پست و کور)، حدود 3 تا 4 هفته زمان لازم است تا دندان برای نصب روکش آماده شود. این زمان به منظور بررسی هر مرحله از فرآیند ساخت روکش در داخل دهان است، تا نهایتاً کار نهایی از نظر شکل و رنگ، طبیعی و زیبا بودن و همچنین تطابق کامل با ساختار دندان زیرین را داشته باشد.
به این ترتیب، علاوه بر عملکرد و ظاهر مطلوب، از ایجاد پوسیدگی ثانویه زیر روکش، که یکی از مشکلات شایع در روکش‌های دندان است، جلوگیری می‌شود. البته در مورد روکش‌های تمام سرامیک مونولیتیک و همچنین روکش‌های فلزی، این مدت زمان ممکن است کاهش یابد.
آیا تمامی دندان‌هایی که به درمان ریشه (روت کانال تراپی) می‌پردازند، حتماً نیاز به روکش دارند؟
متأسفانه، یک اشتباه متداول وجود دارد که اگر یک دندان تحت درمان ریشه قرار گرفت، حتماً نیازمند روکش بر روی آن است تا از شکستن دندان جلوگیری شود. در حقیقت، بسیاری از دندان‌هایی که درمان ریشه شده‌اند، بافت دندانی کافی برای انجام بیلداپ دندانی را دارند.
این تصور نادرست به دلیل این است که اغلب این دندان‌ها پس از درمان ریشه، ترمیم می‌شوند. در حقیقت، درمان صحیح برای جلوگیری از شکستن آنها و در عین حال حفظ بافت دندان باقیمانده، بیلداپ نامیده می‌شود و نه ترمیم.
بیلداپ دندان‌ها می‌تواند با استفاده از کامپوزیت یا آمالگام (ماده ساختاری مشابه دندان) انجام شود و در آن، دیواره‌های ضعیف دندانی پوشش داده می‌شوند تا از شکستن جلوگیری شود. در واقع، بیلداپ‌ها با رعایت اصول بیومکانیکی برای مقاومت بافت دندان باقیمانده در برابر نیروهای فشاری و جانبی انجام می‌شوند. انجام بیلداپ دندانی ممکن است در یک جلسه طولانی انجام شود و برای دندانپزشک و بیمار خسته‌کننده باشد، اما باعث می‌شود تا تمامی بافت دندان باقیمانده حفظ و نگهداری شود.
در عین حال، بر خلاف روکش‌ها، دندان بیلداپ شده قابل دید و دسترسی است، هم از نظر بالینی و هم از نظر رادیوگرافی، و در صورت مشاهده حتی کوچکترین مشکلی، می‌توان آن را تشخیص داد و رفع کرد. بیلداپ دندانی یک درمان است که با مهارت و رعایت مراحل آن، می‌تواند ماندگاری قابل قبولی داشته باشد.
مدت زمان استفاده از روکش دندان چقدر است؟
به طور کلی، مدت زمان و عمر مفید روکش‌های دندانی بیش از 10 سال است. اما این عدد ممکن است بسته به شرایط خاص، بیشتر یا کمتر باشد. برای روشن‌تر شدن این موضوع، می‌توانیم عواملی که بیشترین تأثیر را در مدت زمان مفید این پروتزها دارند، توضیح دهیم.
- نحوه آماده‌سازی دندان و نصب روکش:
در ابتدا، کیفیت تراش دندانی که برای نصب روکش آماده می‌شود، بسیار مهم است. تراش دقیق و با مارجین‌های مشخص (توسط دندانپزشک) باعث می‌شود که در آزمایشگاه، کار دقیقی انجام شود و روکش عالی تولید شود. روکشی با تطابق بیشتر و نیاز به کمترین مقدار سمان یا چسب برای اتصال به دندان، مورد نیاز است.با تراش دندان صحیح، آماده‌سازی مناسب و نصب با تطابق بالا، می‌توان امیدوار بود که مدت زمان استفاده از دندان زیر روکش قبل از هرچیزی افزایش یابد. زیرا قبل از بحث مدت زمان و عمر روکش دندان، باید به مدت زمان دندان اصلی زیر روکش توجه شود. تطابق مناسب روکش می‌تواند جلوی نفوذ باکتری‌ها به زیر روکش را بگیرد و در نتیجه، از بروز پوسیدگی‌های آتی جلوگیری کند. - نحوه مراقبت بیمار از روکش:
همانند سایر درمان‌ها، در این مورد نیز میزان تعهد و مراقبت بیمار اهمیت زیادی دارد. ما به عنوان دندانپزشک، روکش مناسب را با روش صحیح آماده و نصب می‌کنیم و از آن پس نحوه مراقبت از آن بر عهده بیمار است. رعایت نکات ذکر شده همراه با مراقبت صحیح، به طور کلی می‌تواند مدت زمان استفاده از روکش دندان را تا 20 سال افزایش دهد.
آیا محصولات دندانپزشکی خاصی برای افزایش مدت زمان مفید روکش وجود دارند؟
برای تمیز کردن سطوح خارجی روکش‌های تکی، استفاده از روش‌های معمعلاوه بر رعایت نکاتی که در بالا ذکر شد، محصولات دندانپزشکی خاصی نیز برای افزایش مدت زمان مفید روکش‌ها وجود دارند. این محصولات معمولاً شامل موارد زیر می‌شوند:
- خمیر دندان و آبکشی دهان: استفاده از خمیر دندان‌ها و آبکشی دهان های حاوی فلوراید می‌تواند به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک کند. فلوراید به عنوان یک ماده معدنی مفید برای استحکام دندان‌ها و جلوگیری از تشکیل پلاک و اسیدهای آسیب‌رسان است. استفاده منظم از خمیر دندان و آبکشی دهان با فلوراید می‌تواند به حفظ سلامت دندان‌های زیر روکش کمک کند.
- محلول‌های ضد باکتریال: استفاده از محلول‌های ضد باکتریال برای آبکشی دهان و شستشوی دندان می‌تواند باکتری‌ها را کنترل کند و عفونت‌ها و التهابات را کاهش دهد. این محلول‌ها می‌توانند به پیشگیری از عفونت و التهاب زیر روکش‌ها کمک کنند.
- رعایت توصیه‌های دندانپزشک: مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی و پاکسازی روکش‌ها، از مهمترین عوامل برای حفظ و افزایش مدت زمان مفید آنهاست. دندانپزشک می‌تواند روکش‌ها را بررسی کند، پوسیدگی‌ها را درمان کند و نکات مراقبتی مناسب را به شما توصیه کند.
مهمترین نکته این است که رعایت بهداشت دهان و مراقبت صحیح از دندان‌ها و روکش‌ها باعث افزایش مدت زمان مفید آنها می‌شود. بنابراین، توصیه می‌شود که همیشه به توصیه‌های دندانپزشک خود در مورد مراقبت دندانی و استفاده از محصولات مناسب توجه کنید.
چه عواملی موجب شکستن روکش دندان می شوند؟
شکستن روکش دندان می‌تواند به دو عامل اصلی بازگردد. عواملی که می‌توانند منجر به شکستن روکش دندان شوند شامل موارد زیر می‌شوند:
- عوامل لابراتواری: در مراحل ساخت روکش دندان در لابراتوار، رعایت نکات تخصصی بسیار مهم است. اگر این نکات به درستی رعایت نشوند، ممکن است روکش دندان با مشکلاتی مانند پریدگی یا آسیب مواجه شود. بنابراین، کیفیت ساخت روکش دندان و دقت در مراحل لابراتواری از اهمیت بالایی برخوردار است.
- عدم مراقبت صحیح از سمت بیمار: عدم رعایت توصیه‌ها و نکات مراقبتی از سوی بیمار می‌تواند نیز منجر به شکستن روکش دندان شود. برای مثال، خوردن غذاهای سخت و سفت یا استفاده از اشیاءی که می‌توانند به روکش دندان آسیب برسانند، می‌تواند عاملی برای شکستن روکش باشد. رعایت نکات و توصیه‌های دندانپزشک در مورد مراقبت و استفاده صحیح از روکش دندان بسیار مهم است تا از شکستن آن جلوگیری شود.
بطور کلی، برای جلوگیری از شکستن روکش دندان، لازم است نکات لابراتواری اصولی را در مراحل ساخت رعایت کرده و همچنین به مراقبت و استفاده صحیح از روکش دندان توسط بیمار توجه کرد.
آیا امکان روکش کردن چند دندان نزدیک به هم وجود دارد؟
بسیاری از بیماران برای ترمیم و نصب یک روکش دندان به کلینیک‌های دندانپزشکی مراجعه می‌کنند. اما در صورتی که دو یا چند دندان در کنار هم نیاز به ترمیم گسترده داشته باشند و بیمار تمایل به نصب روکش به جای ترمیم بیلداپ داشته باشد، امکان استفاده از چند روکش در کنار هم برای بیمار وجود دارد.
برای این منظور، ابتدا از دندان‌های مورد نیاز بیمار، قالب‌برداری (ایمپرشن) انجام می‌شود و سپس قالب‌برداری‌ها به لابراتوار ارسال می‌شود. لابراتوار بر اساس قالب‌برداری‌ها، روکش‌های جداگانه را ساخته و به کلینیک برمی‌گرداند.
در جلسه بعد، تخصصی ترمیمی و زیبایی یا دندانپزشک مربوطه، روکش‌ها را با دقت بر روی دندان‌ها قرار می‌دهد.
نصب روکش دندان در کنار هم به‌طور معمول بیشتر برای دندان‌های قدامی استفاده می‌شود که در طرح لبخند نمایان هستند. به عنوان مثال، بسیاری از بیماران به درمان روکش دندان متصل برای دندان‌های 4 و 5 فک بالایی خود نیاز دارند.
چگونه می‌توانیم ماندگاری و طول عمر روکش دندان را افزایش دهیم؟
برای افزایش ماندگاری و طول عمر روکش دندان، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- حفظ کیفیت بهداشت دهان و دندان: رعایت بهداشت دهان و دندان به شما کمک می‌کند تا علاوه بر حفظ سلامت دندان‌های طبیعی، پروتزهای دندانی از جمله روکش‌ها نیز برای مدت طولانی تر مقاومت کنند. برای این منظور، باید به مواردی مانند مسواک زدن منظم، استفاده از نخ‌دندان، استفاده از آب دهان و محافظت از دندان‌ها در برابر ضربه یا فشار قوی توجه کنید.
- ویزیت‌های دوره‌ای و چکاپ‌های منظم دندانپزشکی: مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی ویزیت‌های دوره‌ای و انجام چکاپ‌های دندانپزشکی به شما کمک می‌کند تا کیفیت روکش را حفظ کنید و عمر آن را افزایش دهید. در این ویزیت‌ها، دندانپزشک می‌تواند هر گونه مشکل یا خرابی در روکش را تشخیص دهد و به طور مناسب درمان کند.
- توقف و مدیریت عادت دندان قروچه
با رعایت این نکات، می‌توانید به ماندگاری و طول عمر روکش دندان کمک کنید و از آن برای مدت طولانی تری بهره‌برداری کنید.
بعضی افراد ممکن است در طول روز یا شب به دنبال تجربه استرس یا هیجانات روحی دیگری باشند و به طور ناخودآگاه عادت دندان قروچه را تجربه کنند. این عادت می‌تواند ماندگاری و طول عمر روکش دندان را کاهش دهد. علاوه بر ایجاد سردرد و درد عضلات صورت و گردن، دندان قروچه می‌تواند به نوعی باعث آسیب دندان‌ها شده و احتمالاً به شکستگی روکش دندان منجر شود.
برای مدیریت عادت دندان قروچه، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- اجتناب از جویدن غذاهای سفت و سخت: اگرچه بیشتر روکش‌ها از مواد بسیار مقاوم ساخته شده و به طور ایمن به دندان متصل می‌شوند، اما جویدن مواد غذایی سفت و سخت به مرور زمان می‌تواند به دندان‌های طبیعی و روکش‌ها آسیب برساند. برخی از این مواد شامل نان‌های سخت و ضخیم، آب نبات‌ها، یخ و موارد مشابه است که جویدن آنها به طول عمر روکش دندان ضربه می‌زند.
- مدیریت استرس و هیجانات: تلاش کنید استرس روزمره را کاهش دهید و به افزایش آرامش و راحتی خود بپردازید. ممکن است استفاده از روش‌های مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق یا فعالیت‌های آرامش‌بخش دیگر به شما کمک کند تا این عادت را کنترل کنید.
با رعایت این نکات، می‌توانید عادت دندان قروچه را مدیریت کنید و به ماندگاری و طول عمر روکش دندان خود کمک کنید.
درمان شکستگی‌های گسترده دندان با استفاده از روکش دندان
یکی از مواردی که درمان با استفاده از روکش دندان معمولاً به عنوان یک روش پروتز دندانی برای بیمار توصیه می‌شود، شکستگی‌های گسترده و وسیع دندانی هستند که در این حالت بخش قابل توجهی از تاج دندان تخریب شده است. این نوع شکستگی ممکن است به حدی شدید باشد که ترمیم دندان با استفاده از روش‌های دیگر مانند پر کردن دندان غیرممکن باشد. علل شکستگی تاج دندان می‌تواند شامل جویدن مواد سخت و غیرقابل جویدن یا آسیب ناشی از ضربه‌های خارجی به دندان باشد.
درمان تخریب تاج دندان به علت پوسیدگی گسترده
در صورتی که دندان به پوسیدگی مبتلا شود و بیمار به دندانپزشک مراجعه نکند، پوسیدگی می‌تواند گسترش پیدا کرده و بیش از نصف عرض دندان را تحت تأثیر قرار دهد. در این شرایط، که تاج دندان به این حد تخریب شده است، دندانپزشک به استفاده از روکش دندان روی دندان آسیب دیده روی می‌آورد.
عصب کشی دندان
در صورتی که پوسیدگی به پالپ یا عصب دندان نفوذ کند، نیاز به عصب کشی دندان وجود دارد. درمان ریشه توسط تخصصی به نام عصب کشی انجام می‌شود. در نتیجه، دندان بعد از عصب کشی بسیار حساس و شکننده می‌شود. بنابراین، به منظور حفاظت از دندان، در اکثر موارد نیاز به روکش دندان وجود دارد.
دندان‌های رنگ‌نازک
در برخی موارد، استفاده از روکش دندان به دلیل ظاهر نامناسب و رنگ نازک دندان توصیه می‌شود. در این موارد، از آنجا که روش‌های سنتی مانند بلیچینگ یا لمینیت قادر به اصلاح رنگ دندان نیستند، استفاده از روکش دندان می‌تواند راه حلی موثر باشد. در این روش، یک روکش سفیدکننده یا روکش پوششی بر روی سطح دندان قرار می‌گیرد تا رنگ دندان تغییر کند و شکل آن بهبود یابد. این روش معمولاً برای دندان‌های جلویی استفاده می‌شود که به دلیل ترک یا تخریب شده‌اند و نیاز به ترمیم جمجمه‌ای دارند.
لازم به ذکر است که استفاده از روکش دندان برای هر مورد به تشخیص و توصیه دندانپزشک شما بستگی دارد. برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، بهتر است به دندانپزشک خود مراجعه کنید و وضعیت دندان‌های خود را با او مشاوره کنید.
نحوه در آوردن روکش دندان
نحوه برداشتن یک روکش دندان به طور عمومی توسط دندانپزشک صورت می‌گیرد. در زیر، مراحل عمومی برداشتن روکش دندان توضیح داده شده است:
- ارزیابی و بررسی: دندانپزشک شروع به بررسی و ارزیابی روکش دندان و وضعیت آن می‌کند. این ارزیابی شامل بررسی سلامت دندان، استحکام روکش، وضعیت لبه‌ها و همبستگی روکش با دندان اصلی می‌شود.
- برداشت روکش: برداشت روکش دندان ممکن است نیازمند برش و جدا کردن روکش از دندان با استفاده از ابزارهای خاص باشد. دندانپزشک ممکن است از ابزارهای دقیقی مانند برداشتگرها و سوزن‌های خاص برای جدا کردن روکش استفاده کند. این فرآیند باید با دقت و هماهنگی انجام شود تا دندان اصلی و سایر بافت‌های اطراف آسیب نبینند.
- پاکسازی و تمیزکاری: پس از برداشت روکش، دندانپزشک باید با ابزارهای خاص، باقیمانده‌های چسب و مواد دیگر را از سطح دندان پاک کند. این فرآیند به منظور آماده سازی سطح دندان برای روکش جدید است.
- اندازه‌گیری و برداشت اندازه: در صورت نیاز، دندانپزشک ممکن است اندازه‌گیری دقیقی از دندان بگیرد تا روکش جدید به طور دقیق تهیه شود. این مرحله معمولاً با استفاده از مواد مخصوصی مانند پوشش واکس و آب مخصوص انجام می‌شود.
- ارسال به آزمایشگاه: در برخی از موارد، روکش جدید باید در آزمایشگاه تهیه شود. در این صورت، دندانپزشک نمونه‌های مورد نیاز را جهت ساخت روکش به آزمایشگاه می‌فرستد. این مرحله ممکن است زمان ببرد و تا زمانی که روکش جدید آماده شود، ممکن است یک روکش موقت روی دندان قرار داده شود.
- نصب روکش جدید: پس از آماده شدن روکش جدید، دندانپزشک آن را روی دندان قرار می‌دهد و مطمئن می‌شود که مناسبیت و هماهنگی رنگیبا دندان‌های اطراف دندان اصلی صورت گرفته است. سپس روکش با استفاده از چسب و مواد چسبنده دندان‌ها به طور دقیق و محکم متصل می‌شود.
- تنظیم و آزمایش: پس از نصب روکش جدید، دندانپزشک ممکن است روکش را تنظیم کند تا به درستی بر روی دندان قرار گیرد و همچنین بررسی کند که احساس نامطلوبی در دهان وجود ندارد. در صورت لزوم، تنظیمات و تغییرات لازم را انجام می‌دهد تا راحتی و سازگاری بهتری برای بیمار فراهم شود.
- مراقبت‌های پس از برداشت روکش: پس از برداشت و نصب روکش جدید، دندانپزشک به بیمار توصیه می‌کند که مراقبت‌های مناسب را از روکش و دندان‌های اطراف آن رعایت کند. این شامل مراقبت‌های بهداشت دهانی منظم، استفاده از مسواک و نخ دندان، استفاده از محلول‌های ضدعفونی کننده و از دستورات و راهنمایی‌های دندانپزشک پیروی کردن است.
مهم است بدانید که فرایند برداشت و نصب روکش دندان ممکن است بسته به نوع روکش (مانند روکش پرسلن، روکش کامپوزیت و غیره) و شرایط دندانی هر فرد متفاوت باشد. بنابراین، بهتر است همیشه با دندانپزشک خود درباره نحوه خاص برداشت و نصب روکش دندان خود مشورت کنید.
مراقبت بعد از روکش دندان
مراقبت بعد از نصب روکش دندان بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند به حفظ سلامت و طول عمر روکش کمک کند. در زیر، مراقبت‌های مهم پس از نصب روکش دندان توضیح داده شده است:
- بهداشت دهانی منظم: برای حفظ روکش دندان و جلوگیری از تجمع زدایی مواد غذایی و رسوبات، باید بهداشت دهانی منظم را رعایت کنید. از مسواک با سر نرم و خمیده استفاده کنید و حداقل دو بار در روز به مدت دو دقیقه دندان‌های خود را مسواک بزنید. همچنین از نخ دندان یا فرش دندان برای تمیز کردن فضاهای میان دندان‌ها استفاده کنید.
- استفاده از محلول ضدعفونی کننده: برای جلوگیری از تشکیل پلاک و التهاب لثه، می‌توانید از محلول ضدعفونی کننده دهان استفاده کنید. این محلول را معمولاً پس از مسواک زدن و قبل از خواب استفاده کنید. بهتر است قبل از استفاده از هر محصولی، با دندانپزشک خود درباره نوع و روش استفاده آن مشورت کنید.
- اجتناب از غذاهای سخت و لزج: در روزهای اول پس از نصب روکش دندان، بهتر است از مصرف غذاهای سخت، لزج و سفت خودداری کنید. این اقدام در جلوگیری از شکستن یا جابجایی روکش موثر است. به جای آن، از غذاهای نرم، مواد آردی، میوه‌ها را آسیاب کرده یا به صورت پوره مصرف کنید.
- اجتناب از فشار و تابیدن: سعی کنید فشار و تابیدن روی روکش دندان را به حداقل برسانید. این عملیات شامل جویدن قوی، مضغه زدن به شدت و استفاده از دندان‌ها برای باز کردن قنداق و غیره است. این فشارها می‌توانند روکش را آسیب برسانند یا باعث جابجایی آن شوند.
- مراجعه به دندانپزشک: برای حفظ سلامت روکش دندان و اطمینان از وضعیت آن، باید به طور منظم و معمولاً در فواصل زمانی توصیه شده توسط دندانپزشک خود مراجعه کنید. این شامل بررسی‌های دوره‌ای، پایش و تعیین وضعیتبیشتر از متن قبلی رو نتونستم بنویسم، لطفاً سوال خود را مشخص کنید تا بتوانم بهتر کمکتون کنم.
