اگر قصد انجام ارتودنسی دارید و نگران بروز واکنش های آلرژیک ناشی از ارتودنسی دندان هستید و یا هم اکنون در طول درمان قرار دارید و دچار حساسیت شده اید، در ادامه همراه ما باشید.
واکنش آلرژیک چیست؟
واکنش آلرژیک یک واکنش غیرطبیعی است که بدن در برابر مواد خارجی، معمولاً مواد غذایی، آلرژن‌ها و آلودگی‌ها، نشان می‌دهد. در افراد بیمار استعداد آلرژیک وجود دارد که در مقابل موادی که برای اکثر افراد بی‌ضرر هستند، واکنش منفی نشان می‌دهند.
وقتی بدن با یک آلرژن در تماس می‌آید، سیستم ایمنی بدن به طریق ناشناخته‌ای به آن واکنش نشان می‌دهد. این واکنش ممکن است در محدوده محل تماس با آلرژن (مانند پوست) یا در سراسر بدن (مانند سیستم تنفسی یا گوارشی) رخ دهد. بسته به نوع و شدت آلرژی، واکنش آلرژیک می‌تواند از علائم خفیف و ناراحتی‌های موضعی تا عوارض جدی و حتی زندگی‌تهدیدکننده مانند آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک شدید) متغیر باشد.
واکنش های حساسیتی نوع یک
واکنش حساسیتی نوع ۱ نوعی واکنش آلرژیک است که توسط سیستم ایمنی بدن در پاسخ به آلرژن‌های خاصی ایجاد می‌شود. این نوع واکنش آلرژیک به عنوان واکنش آنافیلاکسی یا واکنش آلرژیک فوری نیز شناخته می‌شود و به سرعت و در عرض چند دقیقه پس از تماس با آلرژن رخ می‌دهد.
در واکنش حساسیتی نوع یک، آلرژن با سلول‌های پرشینوفیل (یک نوع سلول سفید خون) در بدن تعامل می‌کند و ایجاد آزادسازی مواد شیمیایی مانند هیستامین در بدن را تحریک می‌کند. این مواد شیمیایی باعث تورم، التهاب و علائم و نشانه‌های واکنش آلرژیک شامل خارش، قرمزی پوست، آبریزش بینی، عطسه، تنگی نفس و تورم لب و صورت می‌شوند. علائم سیستمیک مانند تنگی نفس شدید، سرگیجه، ضربان قلب سریع، سردرد شدید و ضعف نیز ممکن است رخ دهد. در موارد شدید، واکنش حساسیتی نوع ۱ می‌تواند منجر به آنافیلاکسی شوک (کاهش ناگهانی فشار خون و عوارض جدی سیستمیک) گردد که یک وضعیت زندگی‌تهدیدکننده است و نیاز به تجویز فوری داروهای ضدآلرژیک و مراقبت پزشکی دارد.
واکنش افزایش حساسیت نوع چهار
واکنش افزایش حساسیت نوع ۴ نوعی واکنش آلرژیک است که به نام واکنش دیر کرده یا واکنش سل نیز شناخته می‌شود. در این نوع واکنش آلرژیک، سیستم ایمنی بدن با تماس مجدد با یک آلرژن خاص، واکنش التهابی محدود و متاکرونیک را نشان می‌دهد. این واکنش معمولاً در مدت زمانی بین ۴ تا ۷۲ ساعت پس از تماس با آلرژن رخ می‌دهد و به طور کلی آرام و کند پیش می‌رود.
آلرژی در ارتودنسی چیست ؟
آلرژی در ارتودنسی به معنای واکنش آلرژیکی است که در ارتباط با استفاده از تجهیزات ارتودنسی (مانند براکت‌ها، سیم‌های ارتودنسی و غیره) یا موادی که در ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک استفاده می‌شوند، رخ می‌دهد. این نوع آلرژی ممکن است در برخی افراد با سابقه حساسیت به مواد خاص یا در صورت واکنش نادر به تجهیزات ارتودنسی اتفاق بیفتد.
علائم آلرژی در ارتودنسی
علائم آلرژی در ارتودنسی می‌تواند شامل تورم، قرمزی، خارش، تحریک و التهاب در محل استفاده از تجهیزات ارتودنسی باشد. ممکن است پوست لثه‌ها، بافت‌های نرم دهان و لبها به طور محلی آسیب ببینند. همچنین، برخی افراد ممکن است علائم سیستمیک مانند خارش در سراسر بدن، آبریزش بینی، عطسه، سرفه، تنگی نفس و آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک شدید) را تجربه کنند.
علل بروز حساسیت دندانی
حساسیت دندانی در ارتودنسی ممکن است به عوامل مختلفی برگردهد. در زیر، برخی از علل شایع حساسیت دندانی در ارتودنسی را بررسی می‌کنیم:
- فشار مکانیکی: هنگامی که براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی روی دندان‌ها قرار می‌گیرند، ممکن است فشاری بر دندان‌ها و بافت‌های اطراف آنها وارد شود. این فشار می‌تواند باعث ایجاد حساسیت در دندان‌ها شود. علائم شامل درد، تحریک و حساسیت به سرما یا گرما می‌شود.
- التهاب لثه: در برخی افراد، استفاده از تجهیزات ارتودنسی می‌تواند منجر به التهاب و تحریک لثه‌ها شود. این ممکن است باعث ایجاد حساسیت در دندان‌ها و بافت‌های اطراف آنها شود. التهاب لثه می‌تواند با قرمزی، تورم و خونریزی لثه همراه باشد.
- تغییر در محیط دهان: استفاده از ارتودنسی ممکن است باعث تغییر در محیط دهان شود، از جمله تغییر در ترشحات لعابی دهان و تغییرات در ترکیب شیمیایی دهان. این تغییرات می‌توانند حساسیت دندانی را تشدید کنند.
- تغییر در روش های بهداشت دهان: هنگام استفاده از ارتودنسی، روش های بهداشت دهان نیز تغییر می کنند. ممکن است دسترسی به برخی از مناطق دهان محدود شود و به علت ناتوانی در شستشو کامل، تجمع باکتری ها و روکش ها روی دندان ها و سطوح ارتودنسی ایجاد شود که می تواند عامل تحریکی و به عبارتی حساسیت دهانی باشد.
- فرآیند درمانی: برخی از مراحل درمان ارتودنسی ممکن است حساسیت دندانی را تشدید کنند، مثلاً وقتی که سیم‌های ارتودنسی تغییر می‌کنند و فشار بیشتری به دندان‌ها وارد می‌شود.
- مواد استفاده شده: برخی افراد ممکن است به موادی که در ارتودنسی استفاده می‌شوند، مانند رزین‌ها، آلیاژها و آدمزیون‌ها، حساسیت داشته باشند. در این موارد، حساسیت دندانی ممکن است به علت واکنش آلرژیک به مواد باشد.
حساسیت به نیکل و آلیاژ آن
حساسیت به نیکل و آلیاژ آن یکی از رایج‌ترین حساسیت‌ها در ارتودنسی است. نیکل یک فلز قابل اکسیداسیون است که در بسیاری از آلیاژ‌های استفاده شده در تجهیزات ارتودنسی، از جمله براکت‌ها، سیم‌های ارتودنسی و غیره، موجود است. بنابراین، افرادی که حساسیت به نیکل دارند، ممکن است واکنش آلرژیکی در محل استفاده از این تجهیزات نشان دهند.
اگر به نیکل و آلیاژ آن حساسیت دارید، مهم است که به ارتودنتیست یا پزشک خود گوشزد کنید. آنها می‌توانند استفاده از تجهیزات با محتوای نیکل کمتر را توصیه کنند، مانند تجهیزات آلرژی‌سازگار (بدون نیکل) یا تجهیزات با روکش‌های غیر آلرژیک. همچنین، راهنمایی‌هایی برای کاهش عوارض آلرژیک محلی مانند استفاده از لوسیون‌ها یا کرم‌های ضد التهاب ممکن است ارائه شود.
حساسیت به لاتکس
حساسیت به لاتکس (که به عنوان حساسیت لاتکس نیز شناخته می‌شود) یک واکنش آلرژیک به مواد لاتکس است که می‌تواند در ارتودنسی رخ بدهد. لاتکس یک ماده طبیعی است که از درخت کاواچ به‌دست می‌آید و در بسیاری از محصولات پزشکی و ارتودنسی، از جمله دستکش‌ها، بنداندازهای ارتودنسی و غیره، استفاده می‌شود.
اگر به لاتکس حساسیت دارید، مهم است که به ارتودنتیست یا پزشک خود گوشزد کنید. آنها می‌توانند استفاده از مواد غیر لاتکسی را توصیه کنند، مانند بند انداز ها یا تجهیزات با روکش‌های آلرژی‌سازگار. همچنین، راهنمایی‌هایی برای کاهش عوارض آلرژیک محلی مانند استفاده از لوسیون‌ها یا کرم‌های ضد التهاب نیز ممکن است ارائه شود.
حساسیت به رزین آکریلیک
حساسیت به رزین آکریلیک در ارتودنسی نادر است، اما در برخی افراد ممکن است رخ دهد. رزین آکریلیک یک ماده است که در بسیاری از قطعات ارتودنسی استفاده می‌شود، از جمله براکت‌ها، پلیت‌ها و غیره.
روش های کنترل حساسیت دندانی در طول درمان ارتودنسی
برای کنترل حساسیت دندانی در طول درمان ارتودنسی، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- گفتگو با ارتودنتیست: در صورت بروز حساسیت دندانی، ابتدا با ارتودنتیست خود در ارتباط باشید و مشکل خود را گزارش دهید. آنها می‌توانند علل حساسیت را تشخیص داده و راهکارهای مناسب را برای شما توصیه کنند.
- استفاده از مسکن‌ها: در صورت تجربه درد یا حساسیت شدید، می‌توانید از مسکن‌های دهانی موضعی استفاده کنید. این مسکن‌ها عملکرد ضد التهابی و تسکینی دارند و می‌توانند به کاهش حساسیت دندانی کمک کنند.
- استفاده از ژل‌های ضد حساسیت: برخی از ژل‌ها و پاست‌های ضد حساسیت موجود در بازار می‌توانند به کاهش حساسیت دندانی در طول درمان ارتودنسی کمک کنند. این محصولات معمولاً شامل مواد ضد التهابی و ضد حساسیتی هستند که به دندان‌ها و لثه‌ها اعمال می‌شوند و حساسیت را کاهش می‌دهند.
- تغییرات در روش‌های بهداشت دهان: بهداشت دهان مناسب و منظم بسیار مهم است. از روش‌های صحیح مسواک‌زنی، استفاده از نخ دندانی و آب دهان ضد‌باکتریال استفاده کنید. همچنین، در صورت امکان، از محلول‌های ضد باکتریال مخصوص استفاده کنید. این تدابیر می‌توانند تجمع باکتری‌ها و روکش‌ها روی دندان‌ها و سطوح ارتودنسی را کاهش داده و حساسیت را کاهش دهند.
- اجتناب از غذاهای سفت و خشک: در طول درمان ارتودنسی، بهتر است از غذاهای سفت و خشکی مانند بستنی سرد، آجیل‌های سخت، و نان تست استفاده نکنید. این نوع غذاها می‌توانند فشار واقعه بر دندان‌ها و ارتودنسی را افزایش داده و حساسیت را تشدید کنند. به جای آنها، از غذاهای نرم مانند موز، سوپ، و ماست استفاده کنید.
نتیجه گیری
اگر شما یا فردی دیگری که از تجهیزات ارتودنسی استفاده می‌کند، علائم آلرژی در ارتودنسی را تجربه می‌کنید، مهم است که به ارتودنتیست یا پزشک خود اطلاع دهید. آنها می‌توانند تشخیص دقیق بگذارند و در صورت لزوم تغییراتی در تجهیزات ارتودنسی ایجاد کنند یا راهنمایی‌های لازم را برای مدیریت آلرژی ارائه دهند. همچنین، در صورتی که علائم سیستمیک شدیدی رخ دهد، باید به اورژانس پزشکی مراجعه کنید.
